izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Ahəstə (fars. asta) sözü Azərbaycan dilində həm sifət, həm də zərf kimi işlənərək, əsasən "yavaş", "ağır", "tədricən" və "üsullu" mənalarını ifadə edir. Sözün kökü olan farsca "asta" sözü ilə birbaşa əlaqəli olaraq, ahəstə hərəkət və ya hadisələrin sürətinin azlığını, tədricən baş verməsini vurğulayır.

Sifət kimi istifadə olunarkən, "ahəstə addımlar", "ahəstə nəfəs", "ahəstə hərəkət" kimi ifadələrdə hərəkətin yavaşlığını, səssizliyini və ya təmkinliliyini bildirir. Bu mənada "təravətli", "həlim" və "mülayim" sözləri ilə sinonim kimi istifadə oluna bilər. Mәsələn, "ahəstə musiqi" ifadəsi musiqinin sakit və rahatlandırıcılığını ifadə edir.

Zərf kimi istifadə olunarkən isə, hərəkət və ya prosesin yavaş və tədricən baş verməsini göstərir. Məsələn, "Yağış ahəstə-ahəstə yağırdı" cümləsində yağışın yavaş və davamlı yağmasını ifadə edir. Bu mənada, "tədricən", "ağır-ağır" və "yalpız-yalpız" sözləri ilə sinonim ola bilər. Ahəstənin zərf kimi istifadəsi, hadisənin sürətindən daha çox onun davamlılığını və təmkinliliyini ön plana çıxarır.

Verilən nümunə cümləsi olan "Dərənin hər iki tərəfindən bitmiş yüzillik palıd və fıstıq ağaclarının budaqları ahəstə əsən nəsimdən..." ifadəsində "ahəstə" sözü küləyin zərif və yavaş əsməsini, təbiətin sakitliyini və sükunətini vurğulayır. Bu istifadədə "ahəstə"nin "nəvazişkar", "incə" və "səssiz" kimi əlavə mənaları da ortaya çıxır.

Beləliklə, "ahəstə" sözünün mənası yalnız "yavaş" deyil, həm də hərəkətin, hadisənin təbiətini, xüsusiyyətini ifadə edən daha geniş bir məna spektrinə malikdir. O, həm sürəti, həm də tərzi əhatə edən incə bir söz olaraq, dilin ifadə imkanlarını zənginləşdirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz