Ailəsizlik sözü, Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir termin olub, bir insanın ailə bağlarından məhrum olmasını, yəni arvad, əri, övladı və ya ümumilikdə yaxın qohumlarının olmamasını ifadə edir. Bu, sadəcə bir status deyil, həm də müxtəlif sosial, psixoloji və hətta iqtisadi aspektləri özündə əks etdirən mürəkkəb bir anlayışdır.
Lüğətlərdə qeyd edildiyi kimi, "ailəsizlik" sözü "ailəsi, külfəti, arvad-uşağı olmaması, ailəsiz adamın halı" mənalarını verir. Lakin bu tərif, ailəsizliyin arxasında yatan daha dərin mənaları tam əks etdirmir. Məsələn, ailəsizlik vəziyyətindən asılı olaraq fərqli duygulara səbəb ola bilər. Bəziləri üçün bu, istənilən bir vəziyyət ola bilər, öz seçimləri ilə tənha həyat tərzi sürərək azadlıq və müstəqillik qazanırlar. Digərləri üçün isə, ailəsizlik istənməyən, hətta ağrılı bir vəziyyət, dərin tənhalıq və sosial təcrid hissi yaradır.
Ailəsizliyin səbəbləri də çox müxtəlifdir. Bu, şəxsi seçimlərdən, evlilikdə uğursuzluqlardan, uşaq sahibi olmaq imkanının olmamasından, vəfat hadisələrindən və ya digər sosial-iqtisadi amillərdən qaynaqlana bilər. Hər bir halda, ailəsizliyin təsiri fərdi təcrübələrə və şəxsiyyətə görə dəyişir.
Nəticə olaraq, "ailəsizlik" sadəcə "ailənin olmaması" deyil, həm də bir insanın həyat tərzini, sosial əlaqələrini və emosional vəziyyətini əhəmiyyətli dərəcədə təsir edən mürəkkəb bir fenomendir. Bu fenomenin tam anlaşıla bilməsi üçün, yalnız sözün lüğəvi mənasına deyil, həm də onun arxasında yatan sosial, psixoloji və fərdi amillərə nəzər salmaq lazımdır.