Ağıl sözü Azərbaycan dilində ağıllı, müdrik və tədbirli olmaq mənasını verir. Ərəb mənşəli bir sözdür. Lakin bu sadə tərif, ağılın zəngin mənasını tam əhatə etmir. Ağıl sadəcə olaraq "ağıllı olmaq"dan daha çoxdur; o, düşünmə, mühakimə yürütmə, qərar vermə, problemləri həll etmə qabiliyyətimizdir. Ağıl, insanı heyvandan fərqləndirən, onu yaradıcı, ixtiraçı və özünü inkişaf etdirən bir varlıq edən əsas xüsusiyyətlərdən biridir.
Ağıl, həm də təcrübə ilə formalaşır. Yaşadığımız hadisələr, əldə etdiyimiz biliklər, qarşılaşdığımız çətinliklər ağılımızı zənginləşdirir və bizi daha müdrik edir. Bir insanın ağıllı olması yalnız intellektual qabiliyyətinin yüksək olması ilə deyil, həm də həyat təcrübəsi, duyğuları idarə etmə bacarığı və sağlam düşüncə tərzi ilə də ölçülür. Məsələn, bir insan çox ağıllı ola bilər, amma həyatın tələblərinə uyğunlaşmaqda çətinlik çəkə bilər; ya da əksinə, çox yüksək intellektə sahib olmasa da, həyat təcrübəsi sayəsində müdrik qərarlar verə bilər.
Nizami Gəncəvinin misrasında göstərildiyi kimi ("Tutmazam zənciri-zülfü tərkin, ey naseh, məni; Xah bir aqil xəyal et, xah bir divanə tut"), ağıl həm də insanın davranışlarını, həyat yolunu müəyyənləşdirən əsas amildir. Şeir parçasında ağıl və dəlilik qarşı-qarşıya qoyulur. Ağıl, düşüncəli, hesablanmış hərəkətləri; dəlilik isə impulsiv, nəzarətsiz davranışları təmsil edir. Ağıl, insanı doğru yola yönəldən, səhv qərarlardan qoruyan bir bələdçi kimi fəaliyyət göstərir.
Beləliklə, ağıl yalnız bir söz deyil, insanın varlığının əsasını təşkil edən, onu fərqləndirən və inkişaf etdirən mürəkkəb bir anlayışdır. Ağıl, təkcə intellekt deyil, həm də müdriklik, təcrübə, sağlam düşüncə və duyğuların idarə olunması deməkdir.