Tədbirli sifəti, əsas mənası etibarilə "tədbir götürən", "ehtiyatlı" və "ağıllı" olmaqdır. Lüğətlərdə sadəcə "tədbirlə iş görən, ehtiyatlı, işini bilən, ağıllı" kimi tərif edilməsi, sözün zəngin məna çalarlarını tam əks etdirmir. Tədbirli insan yalnız ehtiyatlı deyil, həm də gələcəyi öncədən düşünən, mümkün riskləri və nəticələri dəyərləndirən, hərəkətlərinin məsuliyyətini daşıyan bir insandır.
Etimalogiyasına nəzər salsaq, "tədbir" sözünün kökü "dəbər" felindən gəldiyini görərik. "Dəbər" "hazırlaşmaq", "təşkil etmək", "planlaşdırmaq" mənalarını ifadə edir. Beləliklə, "tədbirli" sözü, hər hansı bir işə başlamazdan əvvəl lazımi hazırlıq işlərini görən, hər şeyi əvvəlcədən planlaşdıran və nəzarət edən şəxsi xarakterizə edir. Bu, sadəcə ehtiyatlı olmaqdan daha geniş bir anlayışı əhatə edir.
Cümlə içərisində istifadəsi müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənalar verə bilər:
- "Tədbirli sürücü qəza etmədi." Bu cümlədə "tədbirli" ehtiyatlı, diqqətli olmağı ifadə edir.
- "O, tədbirli bir insan olduğundan bütün riskləri öncədən hesablayırdı." Burada "tədbirli" ağıllı, uzaqgörən olmağı bildirir.
- "Tədbirli olmaq həyatda uğur qazanmaq üçün vacibdir." Bu cümlədə "tədbirli" planlı, məsuliyyətli olmağın vacibliyini vurğulayır.
- [Seyid:] Bax, indi gör ki, mən necə tədbirli şəxsəm. Bu misalda Seyid özünün ehtiyatlı, planlı və ağıllı olduğunu vurğulayır, hərəkətlərinin arxasında düşüncənin olduğunu bildirir.
Yekun olaraq, "tədbirli" sözü sadə bir ehtiyatlılıqdan daha çox planlılıq, uzaqgörənlik, ağıllılıq, məsuliyyətli olmağı əhatə edən bir sifətdir. Onun mənası kontekstdən asılı olaraq fərqli çalarlar ala bilər, lakin əsasında həmişə düşünülmüş, hesablanmış davranış yatır.