Alacaqanad (lat. Erithacus rubecula) — oxuyan kiçik meşə quşudur. Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində sadəcə "oxuyan kiçik meşə quşu" kimi təsvir edilən bu canlı, əslində, gözəl səsi və parlaq rəngləri ilə seçilən maraqlı bir növdür. Onların "alaca" adını aldığı qanadları əslində qırmızımtıl-qəhvəyi tonlarda olur, bu rənglənmə isə onlara meşənin kölgəli yerlərində gözəl bir kamuflyaj təmin edir.
Alacaqanadın bədəninin ölçüsü təxminən 14 santimetrdir. Yuvalarını ümumiyyətlə yerə yaxın, kollarda və ya ağacların köklərində qururlar. Həşəratlar, hörümçəklər, qurdlar və digər kiçik onurğasızlarla qidalanırlar. Qış aylarında bəzi alacaqanadlar qışlamaq üçün daha isti bölgələrə köç edir, bəziləri isə qış boyunca yaşayış yerlərində qalır.
Alacaqanadların ən diqqət çəkən xüsusiyyətlərindən biri də, adından da göründüyü kimi, gözəl və melodik səsləridir. Onların mahnıları, xüsusilə səhər tezdən və axşam saatlarında eşidilir. Bu səslər həm cüt tapmaq, həm də ərazi müdafiəsi məqsədi daşıyır. Alacaqanadın səsi, həm sakit, həm də həyəcanlı anlarda eşidilən müxtəlif səs tərzlərini əhatə edir.
Ətraf mühitin dəyişməsinə həssas olan alacaqanadlar, biomüxtəlifliyin göstəricilərindən biri kimi də qiymətləndirilir. Onların sayının azalması, ətraf mühitin çirklənməsi və yaşayış yerlərinin məhv olması ilə əlaqədar ola bilər. Buna görə də, alacaqanadların qorunması üçün müvafiq tədbirlərin görülməsi vacibdir.