Alaqanad (lat. Dendrocopos major) Azərbaycan faunasının zənginliyini təşkil edən gözəl və maraqlı quş növlərindən biridir. "Alaqanad" adı, quşun parlaq və rəngarəng lələklərinin ala bəzəkli görünüşünə istinad edir. Bu ad, quşun xarici görünüşünü dəqiq və poetik şəkildə əks etdirir.
Alaqanadlar əsasən ağaclıqlarda yaşayan, orta ölçülü bir quşdur. Onların qara və ağ lələkləri, qırmızımtıl və ya çəhrayımtıl bir qarın hissəsi ilə fərqlənir. Bu rəngarənglik, həm kamuflyaj, həm də cinsi seçmədə mühüm rol oynayır. Erkək və dişi alaqanadları xarici görünüşlərinə görə fərqləndirmək çətin deyil, çünki erkəklərin başında qırmızımtıl bir ləkə olur, dişilərdə isə bu ləkə daha az nəzərə çarpır və ya ümumiyyətlə yoxdur.
Alaqanadlar özünəməxsus tərpənmə və səslənmə xüsusiyyətləri ilə tanınırlar. Onların ağac gövdələrində sürətlə hərəkət etmə qabiliyyəti heyrətamizdir. Güclü dimdikləri ilə ağac qabığını asanlıqla deşib, içindəki həşəratları ovlayırlar. Səsləri də olduqca fərqlənir – tez-tez eşidilən güclü və ritmik döyülmə səsləri, eləcə də müxtəlif çağırış səsləri ilə tanınırlar. Bu səslər, həm ərazi müdafiəsi, həm də cüt tapmaq məqsədi daşıyır.
Alaqanadlar ətraf mühitin sağlamlığı üçün vacib rol oynayırlar. Zərərverici həşəratları yeyərək, ağacların sağlam böyüməsinə kömək edirlər. Onların mövcudluğu, meşələrin ekoloji tarazlığının göstəricisi kimi də qiymətləndirilir. Alaqanadların sayının azalması, meşə ekosistemindəki problemlərin əlaməti ola bilər.