Alaqanqal (lat. Xanthium strumarium) – mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid olan, geniş yayılmış bir alaq otudur. Adi adından da göründüyü kimi, tikanlı bir bitkidir və xarakterik ağ ləkəli yarpaqları ilə tanınır. Bu ləkələr yarpağın üst tərəfində daha aydın görünür və bitkinin fərqləndirici xüsusiyyətlərindən biridir.
Alaqanqalın hündürlüyü 30-100 sm arasında dəyişir. Sərt, tüklü gövdəsi və üçbucaq və ya ürəkvari formalı, dişli kənarlı yarpaqları var. Bitkinin çiçəkləri kiçik, yaşılımtıl-sarı rəngdədir və iki evlidir, yəni dişi və erkək çiçəkləri ayrı-ayrı bitkilərdə yerləşir. Meyvələri isə xarakterik tikanlı qabıqlarla örtülüdür və heyvanlar vasitəsi ilə yayılır. Bu tikanlı qabıqlar heyvanların xəzinə yapışaraq bitkinin toxumlarının yayılmasına kömək edir.
Alaqanqal əkin sahələrində istənməyən bir alaq otu kimi qəbul edilir, çünki digər bitkilərin böyüməsini maneə törədir və məhsulun miqdarını azaldır. Ancaq bəzi xalqlarda alaqanqalın kökü və toxumları müalicəvi məqsədlərlə istifadə olunmuşdur. Məsələn, xalq təbabətində iltihab əleyhinə, ağrıkəsici və digər xüsusiyyətlərə malik olduğu düşünülür. Lakin bu iddiaların elmi əsası tam təsdiq olunmayıb və alaqanqalın müalicəvi istifadəsindən əvvəl mütləq həkim məsləhəti alınmalıdır.
Nəhayət, alaqanqalın ekoloji baxımdan əhəmiyyəti də vardır. O, bəzi həşəratlar üçün qida mənbəyi ola bilər və torpağın bioloji müxtəlifliyini artırmağa kömək edə bilər. Lakin kənd təsərrüfatı üçün zərərli olması səbəbindən əkin sahələrində mübarizə tədbirləri görülür.