Anlaqsız sifəti, əsasən, düşüncə və dərk qabiliyyətinin zəifliyini, intellektual qüsuru ifadə edir. Sadəcə "düşüncəsiz" olmaqdan daha geniş bir məna kəsb edərək, şəxsin həm zəif intellektual qabiliyyətə, həm də əxlaqi prinsiplərin olmamasına işarə edir. "Qanacaqsız" və "mərifətsiz" kimi sözlərlə birlikdə istifadə edilməsi, anlaqsızlığın yalnız zəka çatışmazlığından deyil, eyni zamanda, həyat dəyərlərinə və biliyə olan biganəlikdən irəli gəldiyini göstərir. "Dərrakəsiz" sözü isə bu mənanı daha da gücləndirir, şəxsin həyati hadisələri dərk etmək və düzgün qərarlar vermək qabiliyyətinin zəifliyini vurğulayır.
Nizami Gəncəvinin misalında olduğu kimi, "anlaqsız" sözü tez-tez tarixi, mədəni və ya mənəvi dəyərlərdən xəbərsiz, onları qiymətləndirməyən şəxslər üçün işlədilir. Bu, sadəcə biliyin olmamasından daha çox, bu biliklərə sahib olmaq istəyinin olmaması, onlara biganəlik və ya laqeydlik deməkdir. Belə insanlar, Nizami'nin ifadə etdiyi kimi, öz mədəni irsini unuda bilər, öz milli kimliyini sataraq əcnəbi maraqlarına qulluq edə bilərlər. Bu mənada "anlaqsızlıq" yalnız intellektual bir qüsur deyil, həm də əxlaqi bir çatışmazlıqdır.
Ümumiləşdirərək demək olar ki, "anlaqsız" sözü intellektual zəiflik, mədəniyyətə biganəlik, əxlaqi prinsiplərin olmaması və həyati dəyərləri dərk etmək qabiliyyətinin olmaması kimi bir sıra mənfi xüsusiyyətləri özündə birləşdirən mürəkkəb bir anlayışdır. Bu sözün istifadəsi kontekstə bağlı olaraq, şəxsin düşüncə tərzinin, həyat fəlsəfəsinin və əxlaqi duruşunun səciyyəvi xüsusiyyətlərini aydın şəkildə ifadə edir.