Anlaqsızlıq, düşüncə qabiliyyətinin zəifliyi, zəkalın yetərsizliyi, düşüncədə dərinliyə varmamaq, dərk etməmək və ya anlamamaq kimi halları əhatə edən bir vəziyyətdir. Sadəcə "düşüncəsizlik" və ya "qanacaqsızlıq" kimi təriflərlə məhdudlaşdırıla bilməz. Daha geniş mənada, anlaqsızlıq insanın ətraf aləmi, hadisələri və münasibətləri dərk etmək, analiz etmək və onlara məntiqi yanaşma bacarığının olmaması və ya zəifliyini ifadə edir.
Bu vəziyyət müxtəlif səbəblərdən yaranabilir. Genetik amillər, beyin zədələri, tərbiyənin çatışmazlığı, təhsilin olmaması və ya keyfiyyətsiz olması, həmçinin sosial-iqtisadi amillər anlaqsızlığın inkişafına təsir göstərə bilər. Anlaqsızlıq, sadəcə bir insanın bir şeyləri anlamamasından daha çox, ətraf aləm haqqında adekvat, məntiqi və əsaslandırılmış düşüncə qurma qabiliyyətinin olmamasını ifadə edir. Bu, həm də mühakimə yürütmək, problemləri həll etmək və qərarlar qəbul etməkdə çətinliklərə səbəb olur.
Mərifətsizlik və dərrakəsizlik anlayışları anlaqsızlığın daha spesifik tərəflərini vurğulayır. Mərifətsizlik daha çox biliyin və təcrübənin olmaması, dünyaya dair geniş məlumatın çatışmazlığını ifadə edərkən, dərrakəsizlik isə bir şeyin mahiyyətini dərk etmək, onun arxasındakı məntiqi əlaqələri görmək qabiliyyətinin olmamasını göstərir. Ancaq bunlar anlaqsızlığın yalnız bir hissəsini təşkil edir və tam mənzərəni əks etdirmir.
Anlaqsızlıq vəziyyəti fərdin sosial həyatına, karyerasına və ümumilikdə həyat keyfiyyətinə mənfi təsir göstərə bilər. Buna görə də, bu vəziyyətin səbəblərinin müəyyən edilməsi və müvafiq tədbirlərin görülməsi olduqca vacibdir. Anlaqsızlığın aradan qaldırılması üçün təhsil, tərbiyə və müalicə üsullarından istifadə edilə bilər. Lakin, hər bir konkret halda fərdi yanaşma tələb olunur.