Mənası: Advanced Encryption Standard (AES) - Qabaqcıl Şifrləmə Standartı
Tərif
AES, məlumatların şifrlənməsi üçün geniş istifadə olunan simmetrik bir şifrləmə algoritmidir. Simmetrik deməkdir ki, həm şifrləmə, həm də şifrənin açılması üçün eyni açardan istifadə olunur. AES, Data Encryption Standard (DES) algoritminin əvəzçisi kimi seçilmiş və ABŞ Milli Standartlar və Texnologiya İnstitutu (NIST) tərəfindən təsdiq edilmişdir. Güclü təhlükəsizlik təmin edən və geniş yayılmış olması səbəbindən müasir kriptoqrafiyanın əsas daşıdır.
İş Prinsipi
AES, blok şifrləmə algoritmidir, yəni məlumatları sabit ölçülü bloklara bölərək şifrləyir. Standart AES-128, AES-192 və AES-256 olaraq üç fərqli açar uzunluğuna malikdir (128 bit, 192 bit və 256 bit). Açar uzunluğu artdıqca şifrləmənin təhlükəsizliyi daha da yüksəlir. Alqoritm, bir sıra əvəzetmə, qarışdırma və açar əlavə etmə əməliyyatlarından ibarətdir. Bu əməliyyatlar bir neçə raundda təkrarlanır və açar uzunluğundan asılı olaraq raund sayı dəyişir.
İstifadə Sahələri
- İnformasiya Təhlükəsizliyi: Məlumatların qorunması üçün geniş istifadə olunur, məsələn, şəxsi məlumatların, maliyyə məlumatlarının və digər həssas məlumatların şifrlənməsi.
- Kompüter Şəbəkələri: Şəbəkə əlaqələrinin təhlükəsizliyi üçün istifadə olunur, məsələn, VPN (Virtual Private Network) və SSL/TLS protokollarında.
- Saxlama Sistemləri: Sərt disklərdə və digər saxlama qurğularında məlumatların şifrlənməsi üçün tətbiq olunur.
- Mobil Quraşdırmalar: Smartfonlar və digər mobil qurğularda məlumatların qorunması üçün istifadə olunur.
- Kriptoqrafiya: Kriptoqrafiyanın əsas elementlərindən biridir və müxtəlif kriptoqrafik proqramların əsasını təşkil edir.
Əlaqəli Terminlər
- DES (Data Encryption Standard)
- Şifrləmə
- Şifrənin Açılması
- Simmetrik Şifrləmə
- Blok Şifrləmə