Mənası: Asimmetrik açarlar – şifrləmə və deşifrləmə, rəqəmsal imzanın yaradılması və yoxlanılması kimi əməliyyatları yerinə yetirmək üçün istifadə edilən əlaqəli iki açar cütü (ictimai və gizli açar).
Açıqlama
Asimmetrik kriptoqrafiya, məlumatların şifrlənməsi və deşifrlənməsi üçün iki fərqli, lakin riyazi olaraq əlaqəli açardan istifadə edir: ictimai (public) və gizli (private) açar. İctimai açar hər kəsə açıq şəkildə məlum ola bilər və məlumatları şifrləmək üçün istifadə olunur. Gizli açar isə yalnız açarın sahibinə məlumdur və şifrlənmiş məlumatları deşifrləmək üçün istifadə edilir. Bir açarla şifrlənmiş məlumatı yalnız digər açarla deşifrləmək mümkündür.
İş prinsipi
Asimmetrik açarlar əsasən riyazi funksiyalara əsaslanır ki, bu funksiyaların tərsinin hesablanması olduqca çətin, lakin bir istiqamətdə hesablanması nisbətən asandır. Məsələn, böyük ədədlərin çarpaz vurması asandır, lakin onların əsas amillərə ayrılması çətindir. Bu xüsusiyyət asimmetrik şifrələmənin əsasını təşkil edir.
İstifadə sahələri
- İnformasiya təhlükəsizliyi: Məlumatların etibarlı şəkildə ötürülməsi və saxlanması üçün.
- Rəqəmsal imza: Sənədlərin və məlumatların orijinallığını və bütövlüyünü təsdiq etmək üçün.
- Kriptoqrafik protokollar: SSL/TLS, SSH və digər təhlükəsiz rabitə protokollarında.
- Elektron ticarət: Onlayn ödəmələrin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün.
- Kriptovalyutalar: Tranzaksiyaların təhlükəsizliyini təmin etmək və saxtakarlığı qarşısını almaq üçün.
Əlaqəli terminlər
- İctimai açar (Public Key)
- Gizli açar (Private Key)
- RSA algoritmi
- ECC (Elliptic Curve Cryptography)
- Rəqəmsal imza (Digital Signature)