Mənası: Kolliziya – müxtəlif məlumatların heş-qiymətlərinin üst-üstə düşməsi hadisəsi.
İzah
Kolliziya termini, əsasən, kompüter elmləri və informasiya texnologiyaları sahələrində istifadə olunur. Bu termin, müxtəlif məlumat vahidlərinin (məsələn, fayllar, verilənlər bazası qeydləri və ya şəbəkə paketləri) eyni heş-qiymətə sahib olmaları nəticəsində yaranan bir problemi ifadə edir. Heş funksiyası, məlumatın uzunluğundan asılı olmayaraq, sabit uzunluqlu bir qiymət (heş-qiymət) yaradır. İdeal halda, fərqli məlumatlar fərqli heş-qiymətlərə sahib olmalıdır. Ancaq, heş funksiyasının xüsusiyyətləri və məlumatların təsadüfi paylanması səbəbindən, fərqli məlumatların eyni heş-qiymətə sahib olması ehtimalı mövcuddur. Bu hadisə kolliziya adlanır.
Kolliziyanın Yaranma Səbəbləri
- Heş funksiyasının keyfiyyəti: Zəif heş funksiyaları daha çox kolliziya yaradır.
- Məəlumatların miqdarı: Məlumatların sayı artdıqca, kolliziya ehtimalı da artır.
- Məəlumatların paylanması: Məlumatların təsadüfi olmayan şəkildə paylanması kolliziya ehtimalını artıra bilər.
Kolliziyanın Həlli Yolları
Kolliziyaların qarşısının alınması və ya həlli üçün müxtəlif üsullar mövcuddur. Bunlara aşağıdakılar daxildir:
- Açıq ünvanlama (Open addressing): Boş yerdə növbəti boş yer tapana qədər heş cədvəlində boş yer axtarmaq.
- Zəncirleme (Chaining): Eyni heş-qiymətə sahib məlumatları bir siyahıda saxlamaq.
- Daha güclü heş funksiyalarından istifadə: Daha az kolliziya yaradan heş funksiyalarının seçilməsi.
İstifadə Sahələri
- Kompüter elmləri: Heş cədvəlləri, verilənlər bazaları, kriptoqrafiya.
- İnformasiya texnologiyaları: Şəbəkələr, verilənlərin ötürülməsi.