Cyclic Redundancy Check (CRC) – Tsiklik İzafi Kod – məlumat ötürülməsi zamanı məlumatların bütövlüyünün yoxlanılması üçün istifadə olunan bir hata aşkarlama metodudur. CRC alqoritmi məlumatlara xüsusi bir ədəd (CRC dəyəri) əlavə edir. Qəbuledici tərəfdə eyni alqoritm yenidən tətbiq edilir və hesablanmış CRC dəyəri göndərilən CRC dəyəri ilə müqayisə edilir. Əgər dəyərlər fərqlidirsə, məlumat ötürülməsi zamanı səhv baş verdiyini göstərir.
İzah:
CRC alqoritmi polinom riyaziyyatından istifadə edərək işləyir. Göndərilən məlumatlar bir polinom kimi təqdim edilir və bu polinom müəyyən bir generator polinomuna bölünür. Bölmə əməliyyatının qalığı CRC dəyərini təşkil edir. Bu dəyər məlumata əlavə edilir və qəbuledici tərəfdə eyni generator polinomundan istifadə edərək yenidən bölmə əməliyyatı aparılır. Əgər qalıq sıfır olarsa, məlumatın bütövlüyü təsdiqlənir.
İstifadə sahələri:
- Kompüter şəbəkələri: Ethernet, Wi-Fi, TCP/IP və digər şəbəkə protokollarında məlumat ötürülməsinin etibarlılığını təmin etmək üçün geniş istifadə olunur.
- Saxlama qurğuları: Sərt disklər, yaddaş kartları və digər saxlama qurğularında məlumatların bütövlüyünün yoxlanılmasında istifadə olunur.
- Kodlaşdırma: Müxtəlif kodlaşdırma üsullarında, məsələn, fayl sıxılmasında və səs/video kodlaşdırmasında səhvlərin aşkarlanması üçün tətbiq olunur.
- Telekommunikasiya: Məlumat ötürülməsinin etibarlılığını təmin etmək üçün telekommunikasiya sistemlərində geniş tətbiq olunur.
- Kriptoqrafiya: Bəzi kriptoqrafik alqoritmlərdə məlumatların bütövlüyünün yoxlanılması üçün istifadə oluna bilər.
Növü:
Müxtəlif CRC alqoritmləri mövcuddur, məsələn, CRC32, CRC16, CRC8. Bu növlər istifadə olunan generator polinomunun uzunluğuna görə fərqlənirlər.