Mənası: Tsiklik izafi kod − məlumatın kommunikasiya kanalı ilə göndərilməsi zamanı tamlığına nəzarət etmək üçün metoddur.
Tərif
CRC (Cyclical Redundancy Check) və ya Azərbaycan dilində Tsiklik İzafi Kod, məlumat ötürmə zamanı məlumatların tamlığını yoxlamaq üçün istifadə olunan bir texnikadır. Bu texnika, göndərilən məlumatlara xüsusi bir kod əlavə edir. Qəbuledici tərəf bu kodu yenidən hesablayır və göndərilən kodla müqayisə edir. Əgər kodlar fərqlənirsə, bu, məlumatın ötürülmə zamanı pozulduğunu göstərir.
İş Prinsipi
CRC alqoritmi, göndərilən məlumatları bir polinom kimi təsvir edir və bu polinomu, əvvəlcədən müəyyən edilmiş başqa bir polinoma (generator polinomu) bölür. Bölmə əməliyyatının qalığı, CRC kodu kimi məlumata əlavə edilir. Qəbuledici tərəfdə, gələn məlumatlar eyni generator polinomuna bölünür. Əgər qalıq sıfır olarsa, məlumatın tamlığı təsdiq edilir; əks halda, məlumatın pozulduğu nəticə çıxarılır.
İstifadə Sahələri
- Kompüter şəbəkələri: Ethernet, Wi-Fi, TCP/IP kimi protokollar CRC-dən istifadə edərək məlumatların tamlığını yoxlayırlar.
- Saxlama qurğuları: Sərt disklər, CD-lər, DVD-lər və digər saxlama vasitələri CRC-dən məlumatların korrupsiyasının aşkarlanması üçün istifadə edirlər.
- Kommunikasiya sistemləri: Mobil rabitə, peyk rabitəsi və digər kommunikasiya sistemlərində CRC-nin tətbiqi məlumatların etibarlılığını təmin edir.
- Kodlaşdırma: CRC, müxtəlif kodlaşdırma texnikalarında da istifadə olunur.
Müxtəlif CRC Növləri
CRC-nin müxtəlif növləri mövcuddur (məsələn, CRC-16, CRC-32, CRC-64), hər biri müxtəlif uzunluqdakı kodlar yaradır və müxtəlif səhv aşkarlama qabiliyyətinə malikdir. Daha uzun kodlar daha yüksək səhv aşkarlama qabiliyyəti təmin edir, lakin daha çox hesablama gücü tələb edir.
Ümumiyyətlə
CRC, sadəliyi və effektivliyi sayəsində məlumat ötürmə sistemlərində geniş istifadə olunan bir texnikadır. Səhv aşkarlama qabiliyyəti, seçilmiş generator polinomundan asılıdır.