Ələm adı, özündə dərin mənalar ehtiva edən, tarix boyu müxtəlif mədəniyyətlərdə müxtəlif şəkildə təcəssüm olunan bir söz kökündən törəyir. Sadəcə "əlamət", "nişan" və ya "işarə" kimi qısa bir tərif, onun zəngin mənasını tam əks etdirə bilməz.
Ələm, ilk öncə, bir qrupun, bir xalqın, bir dövlətin varlığını, kimliyini və gücünü simvolizə edən bir bayraq kimi başa düşülür. Bu, sadəcə bir parça parça deyil, əsrlərin tarixini, qələbələri, məğlubiyyətləri, mübarizələri və ümidləri özündə əks etdirən bir milli nişandır. Hər bir rəngi, hər bir xətti, hər bir simvolu özünəməxsus bir mənaya malik olaraq, xalqın ruhunu, mədəniyyətini və tarixini təcəssüm etdirir.
Ancaq ələmin mənası yalnız bayraqla məhdudlaşmır. Daha geniş mənada, ələm hər hansı bir hadisənin, vəziyyətin və ya duyğunun göstəricisi, yəni bir əlamət, bir işarə ola bilər. Məsələn, qaranlıq buludlar yağışın ələmidir, üzündəki təbəssüm isə sevincin ələmidir. Bu mənada, ələm bir şey haqqında xəbər verən, bir həqiqəti ortaya qoyan bir nişandır. Gözlə görünməyən bir həqiqətin, bir duyğunun görünən təzahürüdür.
Beləliklə, "ələm" sözünün mənasını daha dəqiq başa düşmək üçün həm konkret, həm də metaforik mənalarını nəzərə almaq lazımdır. Həm milli birliyin simvolu olan bayrağın, həm də hər hansı bir hadisənin və ya duyğunun işarəsi olan əlamətin mənasını özündə birləşdirən "ələm" adı, dərin mənalarla yüklənmiş bir sözdür və onun həqiqi mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər.