Dərd-ələm: (fars. dərd və ər. ələm) Dərd və ələm sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmiş bu termin, qəmin, kədərin, acıların və ümumiyyətlə, ruhu sarsıdan hər cür mənfi hissin ifadəsidir. Sadəcə "kədər" və ya "qəm" sözlərindən daha geniş məna daşıyır, çünki dərin bir acı, ruhən sarsıntını, hətta fiziki olaraq da hiss oluna biləcək bir ağırlığı əhatə edir. Dərd-ələm, insanı içdən sındıran, həyat enerjisini soran, ümidini tükədən bir vəziyyətin təsviridir.
Mənası baxımından "dərd-qəm" ifadəsi ilə yaxın olsa da, "dərd-ələm" daha güclü, daha intensiv bir acını, daha dərin bir məyusluğu ifadə edir. "Dərd-qəm" daha çox ümumi bir kədər halını, "dərd-ələm" isə daha spesifik və ağır bir ruhi vəziyyəti təsvir edir. Misal olaraq, bir yaxınının itirilməsinə görə duyulan kədər "dərd-qəm" olarsa, ağır bir xəstəliyin, ədalətsizliyin və ya dözülməz bir vəziyyətin yaratdığı sarsıntı "dərd-ələm" kimi ifadə oluna bilər.
Ədəbiyyatda "dərd-ələm" ifadəsi daha çox lirik və dramatik əsərlərdə, şairlərin və yazıçıların qəmin, acıların və ümidsizliyin dərinliyini ifadə etmək üçün istifadə etdikləri bir vasitədir. Verilmiş misal şeirdə də bu ifadənin yaratdığı ruh halının dərinliyi və intensivliyi hiss olunur: "Həmdəmimdi bu dərdələm: Öz içimdə öz zəlzələm; Ayıqca yatır, ay Allah!" Bu misal, dərd-ələmin sadəcə bir duyğu olmadığını, həm də insanı içdən sarsıdan, hətta fiziki təzahürlərlə müşayiət oluna bilən bir vəziyyət olduğunu göstərir.
Qısacası, "dərd-ələm" sözü, dərin, intensiv və sarsıdıcı bir acı, məyusluq və kədər hissinin güclü və təsirli bir ifadəsidir. Onun tərkibindəki "dərd" və "ələm" sözlərinin birgə istifadəsi, bu duyğuların ağırlığını və intensivliyini vurğulayır.