Xətai adı, Azərbaycan tarixinin və ədəbiyyatının ən parlaq simalarından biri olan Şah İsmayıl Xətai ilə sıx bağlıdır. Bu təxəllüsün mənası isə təkcə "məşhur" sözü ilə ifadə edilməkdən daha dərin və çoxşaxəlidir. Tədqiqatçılar tərəfindən irəli sürülən müxtəlif fikirlər onun mənşəyini və mənasını daha aydın şəkildə ortaya qoyur.
Bir çox alimin fikrincə, "Xətai" təxəllüsü coğrafi bir mənbəyə işarə edir. "Xətay" və ya "Kitay" sözü, tarixən Orta Asiya və Çin ərazilərində yaşamış türkləri ifadə edir. Beləliklə, Şah İsmayılın bu təxəllüsü, özünün bu bölgələrlə olan əlaqəsini, və ya bu bölgələrdən olan əcdadlarını bildirə bilər. Bu, onun geniş coğrafi və mədəni təsir dairəsinə işarə edən simvolik bir ifadə ola bilər.
Digər bir təfsirə görə isə, "Xətai" sözü "xəta törədən", "səhv edən" mənasını da ehtiva edir. Bu, paradoksal görünə bilər, çünki Şah İsmayıl böyük bir hökmdar və ədəbiyyat nümayəndəsi olmuşdur. Lakin, bu məna Şah İsmayılın özünün insanlıq zəifliklərini, səhvlərini qəbul etməsini, kamilliyə doğru daim söykənən bir səyahət içində olduğunu ifadə edə bilər. Bu təfsir, onun insanlıq dramının ədəbiyyatına əks olunan dərinliyini vurğulayır.
Ümumiyyətlə, "Xətai" təxəllüsünün mənası həm coğrafi, həm də fəlsəfi bir boyut ehtiva edir. Bu, sadəcə bir ad deyil, Şah İsmayılın mürəkkəb şəxsiyyətinin, geniş coğrafi mənşəinin və özünü axtarışının bir ifadəsidir. Onun əsərlərindəki liriklik, mistisizm və insan sevgisi ilə birlikdə, "Xətai" təxəllüsü onun mənəvi və ədəbi irsinin əsas daşı kimi qalır və bu gün də tədqiqatçıları maraqlandırmağa davam edir.