İlbaşı adı, ilk baxışda sadə görünə bilər, ancaq dərin mənalar ehtiva edir. Sadəcə "ilin başı" kimi qəbul edilməməlidir; çünki bu ad, qədim türk mifologiyası və hökumət təşkilatçılığı ilə sıx bağlıdır. "İl" sözü, təkcə təqvim ili deyil, həm də xalq, millət, yəni birliyə işarə edir. "Baş" sözü isə, bu birliyin rəhbərini, liderini, başçısını ifadə edir. Beləliklə, İlbaşı, özündə həm bir zaman məqamını, həm də bu zaman məqamında xalqın rəhbərliyini əks etdirir.
Tarixi kontekstdə İlbaşı, sadəcə bir tituldan daha çox, millətin qoruyucusu, qanunvericisi və müdafiəçisi mənasını daşıyırdı. O, xalqın rifahını təmin etmək, ədaləti qorumaq, düşmənlərdən qorumaq kimi böyük məsuliyyətləri öz üzərinə götürürdü. Ona görə də, bu ad, hörmət və etimadın ən yüksək ifadəsidir.
Müasir anlamda "İlbaşı" termini, dəqiq olaraq dövlət başçısı kimi səslənsə də, köklərindəki tarixi dəyəri unutmaq olmaz. Bu ad, bir xalqın birliyini, liderliyinin əhəmiyyətini və tarixi davamlılığını ifadə edən güclü bir simvoldur. Ona görə də, sadəcə "elin başçısı" və ya "yurdun rəhbəri" deyil, həm də millətin ruhunun, ənənələrinin və tarixinin təcəssümüdür.
Maraqlı bir məqam olaraq, "İlbaşı" adının müxtəlif türk dillərindəki ekvivalentlərinin də oxşar mənaları ifadə etdiyini qeyd etmək olar. Bu, adın tarixi köklərinin nə qədər dərin olduğunu və kültürlər arasında necə geniş yayıldığını göstərir. Beləliklə, İlbaşı adı, sadə bir titul olmaqdan çox, tarixə, ənənələrə və xalqın birliyinə bağlı dərin mənalar ehtiva edən bir konsepsiyadır.