Nuğay adı, tarixin dərinliklərindən gələn, qədim və şərəfli bir kökü olan bir addır. XIII əsrdə Qızıl Orda dövrünün nüfuzlu və qüdrətli sərkərdələrindən biri olan Noğayın adından törəmişdir. Bu, sadəcə bir ad deyil, bir tarix, bir mirasdır. Noğayın liderliyi altında yaşamış türk tayfaları üçün güc, şücaət və qürur rəmzi olmuşdur.
Adın mənşəyinin dəqiq izahı müxtəlif tədqiqatçılar tərəfindən müzakirə olunsa da, ən geniş qəbul edilən versiya, onu türk dillərindən gələn və müxtəlif mənalar kəsb edən bir kökdən törətmişdir. Bəzi tədqiqatçılar "nuğay" sözünün "nuq" (ox) və ya "nuqay" (oxatan) kimi sözlərlə əlaqələndirildiyini irəli sürürlər, bu da Noğayın və onun ordusunun hərbi gücünü və bacarığını vurğulayır. Digər tədqiqatlar isə adın digər türk sözləri ilə əlaqəsini göstərir, lakin bunlar geniş qəbul edilmiş deyil.
Bu gün də Nuğay adı, əsasən Dağıstan, Çeçenistan və digər bölgələrdə yaşayan təxminən 70.000 nəfər tərəfindən daşıınır. Bu, adın keçmişdəki nüfuzunun və təsirinin bu gün də davam etdiyinin sübutudur. Nuğay adı, sadəcə bir ad olmaqdan kənara çıxaraq, bir tarixi irs, bir mədəniyyət və bir xalqın identifikasiyasının tərkib hissəsi halına gəlmişdir.
Beləliklə, Nuğay adı, sadəcə bir ad deyil, tarix, güc, şücaət və qürur rəmzi olan zəngin bir tarixə malik bir addır. Bu adın daşıyıcıları, keçmiş nəsillərin qəhrəmanlıqlarını və irslərini öz adlarında yaşadırlar.