kişi adı 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Şad adı, qədim türk tarixində xanın varislik hüququ olmayan qardaşlarına və oğullarına verilən nüfuzlu bir titul idi. Sadəcə bir ad deyil, həm də müəyyən ictimai mövqe və səlahiyyətləri özündə ehtiva edən bir rütbəni təmsil edirdi.

Xan ailəsinin içərisində, varislik sırasına girməyən, lakin hələ də güclü ailəvi bağlarla bağlı olan şəxslərə verilirdi. Bu, onların cəmiyyətdəki əhəmiyyətli mövqelərini və nüfuzlarını qoruyurdu. Şadlar, xanın hakimiyyətinə birbaşa təsir göstərməsələr də, əhəmiyyətli siyasi və hərbi məsələlərdə səsləri eşidilir, fikirləri nəzərə alınardı.

Titulun "şad" sözünün etimologiyasına nəzər salsaq, “sevinc”, “şənlik”, “xoşbəxtlik” kimi mənaları ilə əlaqələndirilə bilər. Bu, ehtimal ki, xanın ətrafında toplanan, onun varlığını və gücünü qeyd edən, ailənin rifahına və şanına töhfə verən bir şəxsi təmsil edirdi. Başqa sözlə, şad adı sadəcə bir vəzifə deyil, həm də xanın hökmranlığına bağlılıq, ailə birliyi və ümumi rifah hissinin ifadəsidir.

Tarixi mənbələrə əsasən, şadlar həm mülki, həm də hərbi vəzifələrdə çalışmış, hətta müstəqil əyalətlərə rəhbərlik etmişlər. Onların səlahiyyətləri və nüfuzları dövrə və xana görə dəyişsə də, əsasən xanın ətrafındakı ən yüksək rütbəli şəxslərdən biri sayılırdılar. Beləliklə, şad adı yalnız bir titul deyil, həm də qədim Türk cəmiyyətinin ictimai quruluşuna dair dəyərli bir anlayış verir.

Qısacası, "şad" adı sadəcə "xanın varisliyə hüququ olmayan qardaş və oğlanlarına verilən qədim türk titulu" ifadəsindən daha çox şey deməkdir. O, güc, nüfuz, ailəvi bağlar və cəmiyyətdəki əhəmiyyətli bir mövqeni özündə əks etdirir. Bu titulun dərin tarixi və mədəni əhəmiyyətini başa düşmək üçün qədim türk siyasi və sosial quruluşunu daha geniş araşdırmaq lazımdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz