Dumanlanmaq – görüşün bulanması, qaranlıqlaşması, aydınlığın itməsi mənasını verir. Bu söz əsasən metaforik mənada, insanın zehni və ya duyğusal vəziyyətini ifadə etmək üçün işlədilir. Fiziki mənada isə, məsələn, havanın dumanlanması kimi halları təsvir etmək üçün də istifadə oluna bilər.
Antonimlər:
Aydınlaşmaq
Aydınlaşmaq, dumanlanmağın əksidir. Görüşün aydınlaşması, qaranlığın aradan qalxması, bulanıklığın yox olması mənasını ifadə edir. Bu söz həm fiziki, həm də metaforik mənada istifadə oluna bilər. Fiziki mənada, dumanın dağılması, havanın təmizlənməsi kimi halları ifadə edir. Metaforik mənada isə, insanın fikirlərinin aydınlaşması, başa düşülmənin artması, şüurun dəqiqləşməsi kimi mənaları əhatə edir. Həm ədəbiyyatda, həm də gündəlik danışıq dilində geniş istifadə olunur.
Aydınlaşdı gözləri, həqiqəti gördü.
Açılmaq
Açılmaq sözü dumanlanmağın əks mənasını ifadə edərək, gizlin olanın aşkara çıxması, anlaşılmaz olanın anlaşılmasını, qaranlıq olanın aydınlaşmasını bildirir. Bu söz daha çox metaforik mənada, insanın zehni və ya duyğusal vəziyyətini ifadə etmək üçün istifadə olunur. Məsələn, "ürəyi açıldı", "fikirləri açıldı" kimi ifadələrdə istifadə olunur. Ədəbiyyatda obrazlı ifadələr yaratmaq üçün geniş tətbiq olunur.
Fəqət nəfəsinə ağır bir şey tıxanmış, gözləri dumanlanmışdı. Açıldı arzuları; Gözündə çiçək-çiçək.
Səfələnmaq
Səfələnmaq, əsasən duman və ya buludların səpələnməsi, dağılması mənasını verir. Bu söz fiziki bir prosesi ifadə edir və dumanlanmanın əksi kimi düşünülə bilər. Dumanlanmaq, görüşün qaranlıqlaşması ilə əlaqədar olsa da, səfələnmaq görüşün aydınlaşması prosesini əks etdirir. Əsasən təbiət hadisələrini təsvir etmək üçün istifadə olunur.