Ertə: Səhər tezdən, günün başlanğıcına yaxın vaxt.
Antonimlər:
Axşam
Axşam: Günün sonu, gün batandan sonra olan vaxt hissəsi. "Ertə" və "axşam" antonimləri zamanın əks uclarını ifadə edir. "Ertə" günün başlanğıcını, "axşam" isə sonunu bildirir. Həm ədəbiyyatda, həm də gündəlik danışıq dilində geniş istifadə olunur. Məsələn, "ertə səhər yola düşəcəyik" və "axşam evə qayıdacağıq" cümlələrində olduğu kimi.
Sübh çox ertə oyanardı qarı; Durquzar idi hamı xidmətkarı (A.Səhhət)
Axşam kənddə əl-ayaq yığılan vaxt Qədir oyandı (Ə.Vəliyev)
Gecə
Gecə: Gün batandan gün çıxana qədər olan vaxt. "Ertə" və "gecə" antonimləri zamanın fərqli hissələrini ifadə edir, lakin "axşam"dan fərqli olaraq, "gecə" günün tam qaranlıq hissəsini, günün əsas fəaliyyətindən kənar bir vaxtı əhatə edir. Ədəbiyyatda obrazlı ifadələr üçün də istifadə olunur (məsələn, "gecə kimi qaranlıq sirlər"). Gündəlik danışıq dilində də "ertə səhər" və "gecə yarı" kimi ifadələrdə istifadə olunur.
Sona yaxın
Sona yaxın: Bir hadisənin, prosesin və ya müddətin sonuna doğru olan vəziyyət. “Ertə” başlanğıcı, “sona yaxın” isə sonu təsvir edir. Bu antonim cütü daha çox hadisələrin, proseslərin gedişatında istifadə olunur. Məsələn, "işin ertə mərhələsində" və "işin sona yaxın mərhələsində" ifadələrində olduğu kimi. Dilçilikdə zamana aid proseslərin təsvirində istifadə edilir.