Xəzan, bitkilərin payız mövsümündə yarpaqlarını töküb solması, təbiətin payız vəziyyəti, həmçinin nəyinsə tükənməsi, qırılması, məhv olması mənasında işlənir.
Antonimlər:
Bahar
Xəzanın əsas antonimi bahardır. Bahar təbiətin oyanması, canlanması, bitkilərin çiçəklənməsi, yeni həyatın başlanğıcı mənasını verir. Xəzan, bitkilərin solması və ölümü ilə əlaqələndirilirsə, bahar isə tam əksini, yəni canlanma və yenidən yaranmanı təmsil edir. Həm təbiət hadisəsi, həm də metaforik mənada istifadə oluna bilir. Məsələn, həyatın baharı, gəncliyin baharı ifadələri insan həyatının gəncliyini, qüvvətinin zirvəsini simvollaşdırır.
Süleymanam, bilir aləm, xəzanla yoxdur işim; Məhəbbətin gülüşündən doğan baharım var (S.Rüstəm).
Yaz
Yaz, bahar kimi, xəzanın antonimi kimi istifadə oluna bilər. Yaz, xüsusilə ədəbi dil və poetik yaradıcılıqda xəzanın əksinə, təbiətin canlanması, yeni həyatın başlanması kimi təsvir olunur. Bahar ilə yaz arasında məna fərqi çox azdır, ancaq bəzi kontekstlərdə yaz sözü daha poetik və romantik səslənir.
Canlanma
Xəzan, tükənmə, solma mənalarını daşıdığı üçün "canlanma" antonimi kimi qarşıya çıxır. "Canlanma" sözü həyatın yenidən başlanması, hərəkətə gəlməsi, fəallığın artması mənasını verir. Bu mənada xəzanın əksini təmsil edir, xüsusilə metaforik mənalarda daha çox rast gəlinir. Məsələn, "iqtisadiyyatın xəzan dövründən sonra canlanması" kimi ifadələrdə.
İnkişaf
Xəzanın sinonimləri arasında tənəzzül, geriləmə də var. Ona görə də antonimi kimi "inkişaf" sözü qəbul edilə bilər. "İnkişaf", artım, irəliləyiş mənasını daşıyır və xəzanın ifadə etdiyi geriləmənin tam əksidir. Bu əlaqə daha çox sosial-iqtisadi və texnoloji proseslərlə əlaqəli kontekstlərdə özünü göstərir.