Xəzan (fars. خزان - xəzan) sözü Azərbaycan dilində əsasən payız mövsümündə ağacların yarpaqlarını tökərək qışa hazırlaşması prosesini ifadə edir. Lüğətlərdə sadəcə "yarpaqların tökülməsi" kimi izah olunsa da, xəzan daha çox poetik və metaforik bir anlam yükü daşıyır.
Xəzan sadəcə bioloji bir hadisə deyil, həm də təbiətin möhtəşəm bir rəngkarlığıdır. Sarı, qırmızı, narıncı və qəhvəyi rənglərin qovuşduğu bu mövsüm, təbiətin özünəməxsus bir gözəlliyini ortaya qoyur. Sönən günəşin işığı altında parıldayan yarpaqların rəqsini, küləyin səssiz musiqisini və torpağa qovuşan yarpaqların xışıltısını xəzanın əsas atributları kimi qəbul etmək olar.
Xəzan, həmçinin bir sona və yeni bir başlanğıca işarə edir. Tökülən yarpaqlar, keçmişin ölümü və gələcəyin təzələnməsinin simvoludur. Bu, həm təbiətdə, həm də insan həyatında dövriyyənin, dəyişmənin bir əlamətidir. Qışın soyuğuna hazırlaşan təbiətin bu gözəl, lakin kədərli mənzərəsi insanlarda müxtəlif duyğular oyadır – həm kədər, həm də ümid.
Ədəbiyyatda xəzan, tez-tez həyatın keçməsi, qocalma, ayrılıq və melanxoliya kimi mövzularla əlaqələndirilir. Misal olaraq, "ərağac zəmilər payızın xəzanına bir bəzək və zinət verirdi" ifadəsində olduğu kimi, xəzanın gözəlliyi, hətta qocalmanın və ölümü gözləmənin gözəlliyini belə ifadə edə bilir.