İblis – İslam dinində Allah tərəfindən yaradılmış, lakin öz iradəsi ilə Allahdan üz döndərən, şər və pisliyin simvolu olan varlıq. Ədəbiyyatda, mifologiyada və məişətdə çox zaman şər, pislik, şeytan, cin kimi mənalarda işlədilir. Bəzən isə güclü, təhlükəli və qorxunc bir varlıq kimi təsvir olunur.
Antonimlər:
Mələk: İblis və mələk antonimləri əsasən dini kontekstdə istifadə olunur. Mələk Allahın itaətkar qulu, xeyir və nurun simvolu olaraq təsvir olunur, iblis isə Allahdan üz döndərən, şər və pisliyi təcəssüm etdirən bir varlıqdır. Bu antonimiya əks qüvvələri, yəni xeyir və şəri simvolizə edir. Ədəbiyyatda bu antonimlərdən çox vaxt kontrast yaratmaq, obrazları daha aydın təsvir etmək üçün istifadə olunur.
Gah mələk oldunuz, gah da bir iblis (S.Rüstəm).
Xeyir: İblis şər və pisliyin simvolu olduğu halda, xeyir onun tam əksidir. Xeyir yaxşılıq, mərhəmət, ədalət, səmimiyyət kimi müsbət keyfiyyətləri əhatə edir. İblis və xeyir antonimləri əsasən əxlaqi və fəlsəfi mühakimələrdə, ədəbiyyatda və gündəlik danışıqda qarşılaşdırılır.
Nur: İblis qaranlıq, zülmət, şər qüvvələrin simvolu kimi təsvir olunur. Nur isə işıq, parlaqlıq, aydınlıq mənasını verir və iblisin əksini təmsil edir. Bu antonim cütü dini ədəbiyyatda, fəlsəfədə və poeziyada simvolik mənada geniş istifadə olunur.
Xeyirxah: İblisin xeyirxah olana qarşı qoyulması əxlaqi meyarlara əsaslanır. İblis şər və pisliklə əlaqələndirilirsə, xeyirxah insan yaxşılıq edən, ədalətli, mərhəmətli bir insandır.