Nurlu: İşıqlı, parlaq, nur saçan mənasında işlənən sifətdir. Gözəllik, əzəmət və müqəddəsliyi ifadə edir. Həm maddi (məsələn, nurlu günəş), həm də mənəvi (məsələn, nurlu üzü) mənalarda istifadə olunur.
Antonimlər:
Qaranlıq
Qaranlıq: Nurlu sözünün əsas antonimlərindən biridir. İşığın olmaması, tündlük, qara rəng mənasında işlənir. Həm fiziki (məsələn, qaranlıq otaq), həm də məcazi (məsələn, qaranlıq gələcək) mənalarda istifadə olunur. Ədəbiyyatda, xüsusilə də qorxu, sirr və bilinməzliyi ifadə etmək üçün istifadə edilir.
Qaranlıq bir gecədə, kölgələr arasında...
Zülmətli
Zülmətli: Qaranlıqdan daha güclü, dərin və qorxulu bir məna ifadə edir. Tamamilə işıqsız, qara və dəhşətli bir mühitin təsvirində istifadə olunur. Ədəbiyyatda, mifologiyada və xalq ədəbiyyatında tez-tez rast gəlinir. Məcazi mənada da, ruh halının qaranlıq, ümidsiz olduğunu ifadə etmək üçün işlədilə bilər.
Nurluyam bir xəzan yarpağı kimi (S.Sərxanlı); Qəfil təzadların sıçrayış yeri; Gah zülmətli olub, bu yer, gah işıq (M.Araz).
Kömür qara
Kömür qara: İşığın tamamilə olmamasını və dərin qaranlığı ifadə edən bir ifadədir. Kömürün rənginə istinad edərək, qaranlığın intensivliyini vurğulayır. Əsasən təsviri ədəbiyyatda, rəngləri təsvir edən mətnlərdə istifadə olunur.
Solğun
Solğun: Nurlu sözünün antonimi kimi işlənsə də, birbaşa əks məna ifadə etmir. İşığın azlığı, parlaqlığın olmaması mənasında işlənir. Daha çox rənglərin, əşyaların və ya insan simasının təsvirində istifadə olunur. Məsələn, “solğun ay işığı” ifadəsi, parlaq ay işığı ilə müqayisədə daha zəif və az işıqlı bir ay işığını ifadə edir.