Şıltaqlıq - özbaşınalıq, əsəbi və tələbkardarlıq, istəklərinin tez-tez dəyişməsi ilə səciyyələnən davranış. Əsasən uşaqlarda, lakin bəzən böyüklərdə də müşahidə olunan bir xüsusiyyətdir. Şıltaqlıq həm psixoloji, həm də sosial kontekstlərdə müxtəlif mənalarda istifadə oluna bilər.
Antonimlər:
Sakitlik
Sakitlik şıltaqlığın tam əksidir. Sakitlik, sakit və sakit bir davranış, hərəkət və ya vəziyyət deməkdir. Şıltaqlıq hərəkətlilik, qəzəb və narahatlıqla əlaqələndirilirsə, sakitlik sakitlik, sakitlik və nizam-intizam ilə əlaqələndirilir. Sakitlik həm fiziki, həm də emosional vəziyyəti təsvir etmək üçün istifadə oluna bilər. Məsələn, "sakit bir axşam", "sakit bir insan" ifadələrində olduğu kimi. Sakitlik, əsasən, sakit və sabit bir mühitə üstünlük verən insanlarda müşahidə olunur. Ədəbiyyatda sakitlik, məsələn, təbiətin sakit və dinc mənzərələrini təsvir etmək üçün tez-tez istifadə olunur.
Dəniz də bu sakitlik içində; Nəhəng mavi bir damla (R.Rza).
Nizam-intizam
Nizam-intizam şıltaqlığın əksini təşkil edir. Şıltaqlıq nizamsızlıq, planlaşdırılmama, əsassızlıq və həddindən artıq tələbkardarlıqla səciyyələnirsə, nizam-intizam qayda-qanunauyğunluq, planlılıq, ardıcıllıq və səbirlilik deməkdir. Nizam-intizam, xüsusilə iş həyatında, sosial münasibətlərdə və gündəlik həyatda vacib bir keyfiyyətdir. Şıltaqlıq ətrafdakıları narahat edən bir davranış formasıdırsa, nizam-intizam harmoniya və tarazlıq yaradır.
Həlimlik
Həlimlik şıltaqlığın əksinə olaraq yumşaqlıq, sakitlik və mülayimlik deməkdir. Şıltaqlıq, tez-tez əsəbilik və qıcıqlanma ilə müşayiət olunursa, həlimlik səbir, tolerantlıq və başqalarına qarşı anlayışla səciyyələnir. Həlimlik, əsasən, şəxsi münasibətlərdə və ünsiyyətdə müsbət bir keyfiyyət hesab olunur.
Səbir
Səbir şıltaqlığın əksinə, çətinliklərə, gecikmələrə və əsəbləşdirici vəziyyətlərə dözmək qabiliyyətidir. Şıltaqlıq tez bir zamanda nəticə almaq istəyi ilə müşayiət olunur, səbr isə uzunmüddətli perspektivə yönəlməyi tələb edir. Səbr həm şəxsi, həm də peşəkar həyatda müvəffəqiyyət üçün əsas amillərdən biridir.