Ayqax
Mənası: Bu sözün iki əsas mənası vardır:
- I (Qax): Bələdçi, yol göstərən şəxs. Dağlıq ərazilərdə yol tapmaqda bacarıqlı olan şəxsə deyilirdi. Bu mənada söz, əsasən, Qax bölgəsindəki coğrafi relyefin xüsusiyyətlərindən irəli gələrək, yerli əhalinin yaşadığı ərazinin topoqrafiyası ilə yaxşı tanış olan və digərlərinə yol göstərən şəxsi ifadə edir.
- II (Naxçıvan): Təlxək, məzəli, əyləncəli adam, şən adam. Saray mədəniyyətində şahların və ya zadəganların əyləncəsi üçün məşğul olan, zarafatlar deyən və əyləncəli əməllər göstərən şəxs. Misalda göstərilən "Keçmiş vaxda şahların yanında ayqax olardı" ifadəsi bu mənanı dəstəkləyir.
Bölgə:
- Qax
- Naxçıvan
Qeyd: Sözün iki fərqli mənası və işləndiyi bölgələr onu dialektoloji baxımdan maraqlı edir. Hər iki məna da tarixi kontekstdə müəyyən mədəni və sosial strukturla əlaqədardır. Birinci məna coğrafi şəraitlə, ikinci məna isə saray həyatı ilə bağlıdır. Sözün etimologiyasının araşdırılması onun məna inkişafını daha yaxşı başa düşməyə kömək edə bilər.