Badamaşı
Mənası: Azərbaycan mətbəxinin ənənəvi xörək növlərindən biri. Badam əsaslı, əsasən şirin və ya yarımsərt formada hazırlanan bir yeməkdir. Hazırlanma üsulu bölgədən bölgəyə dəyişə bilər, lakin əsas tərkib hissəsi həmişə badamdır. Şirin növləri desert kimi, duzlu növləri isə əsas yemək olaraq süfrələrə qonaq olur.
Mənbəyi: "Badamaşı" sözü sintaktik üsulla, yəni "badam" və "aş" sözlərinin birləşməsi ilə əmələ gəlmişdir. "Badam" sözü farsca mənşəli olub, qədim zamanlardan Azərbaycan mətbəxinin ayrılmaz hissəsi olan badamın adını əks etdirir. "Aş" sözü isə Azərbaycan türkcəsində geniş yayılmış bir söz olub, müxtəlif xörəkləri ifadə edir. Beləliklə, "badamaşı" sözü "badamdan hazırlanmış aş" mənasını verir. Sözün yaranma tarixini dəqiq müəyyən etmək çətin olsa da, Azərbaycan mətbəxinin formalaşması ilə eyni dövrdə, yəni əsrlər öncə yaranması ehtimal olunur.
Regional Xüsusiyyətlər: Badamaşının hazırlanma üsulu və tərkibi bölgədən asılı olaraq müxtəliflik göstərə bilər. Məsələn, Şirvan bölgəsində daha şirin və yağlı, Qərbi Azərbaycan bölgələrində isə daha sadə və az yağlı hazırlanması mümkündür. Hər bölgə özünəməxsus resepti ilə fərqlənir. Bəzi bölgələrdə badam əvəzinə fındıq və ya qoz da istifadə oluna bilər, lakin belə hallarda adətən "fındıqaşı" və ya "qozaşı" kimi adlandırılır.