Bozbaş
Mənası: "Boz" sözü əsasında əmələ gəlmiş xörək adlarından biridir. Azərbaycan dilinin dialekt və şivələrində bu söz "ət, noxud, kartof ilə bişirilən sulu xörək" mənasında işlənir. Bozbaş əsasən qoyun əti, noxud, kartof, soğan və ədviyyatlardan hazırlanır. Xörəyin adı onun rənginə istinadən verilib. Qoyun ətinin və noxudun birlikdə bişirilməsindən əmələ gələn qatı və bozumtul rəngli suyu xörəyə öz adını verir.
Mənbəyi: Sözün etimologiyası "boz" sözünün kökünə dayanır. "Boz" rəng ifadə edən köhnə türk sözüdür. Bozbaş xörəyinin hazırlanması tarixən Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində yayılmışdır və uzun illərdir milli mətbəximizin ayrılmaz hissəsi kimi qalmışdır. Xörəyin hazırlanma üsulları regional fərqlərə malik olsa da, əsas tərkib hissələri dəyişməz qalır. Beləliklə, Bozbaşın mənşəyi qədim Türk mətbəxinə söykənir və Azərbaycan mətbəxinin inkişafı ilə birlikdə formalaşmışdır.
Regional Fərqlər: Bozbaşın hazırlanması üsulları Azərbaycanın müxtəlif regionlarında bəzi fərqlər göstərir. Məsələn, bəzi bölgələrdə daha çox ədviyyat istifadə olunur, digər bölgələrdə isə xörəyin dadı daha sadə olur. Bu fərqlər yerli ənənələr və mövcud məhsullardan asılıdır. Lakin əsas tərkib hissələri və xörəyin adı bütün regionlar üçün ümumi qalır.
Tarixi: Bozbaşın dəqiq yaranma tarixi bilinmir, lakin bu xörəyin əsrlərdir Azərbaycan mətbəxində mövcud olduğu güman edilir. Qoyun ətinin və noxudun birlikdə bişirilməsi qədim dövrlərdən bəri tanınan bir üsuldur və Bozbaş bu ənənənin davamıdır.