Əriştə Aşı
Mənası: Əriştə aşı, əsasən əriştədən və ət, toyuq və ya göyərti əsaslı bir şorbadan ibarət olan, Qərbi Azərbaycan mətbəxinə məxsus bir aşı növüdür. “Əriştə” sözü nazik şəkildə kəsilmiş xəmir zolaqlarını, “aşı” isə şorba, bulyon və ya sulu yeməyi bildirir. Beləliklə, “Əriştə Aşı” adı özünün tərkib hissələrini dəqiq əks etdirir.
Mənbəyi: “Əriştə” sözünün etimologiyası farsca “əriştə” (ərən, nazik) sözündən götürülmüşdür. Bu söz türk dillərinə fars dilindən keçmiş və zamanla Azərbaycan türkcəsinin bir çox dialekt və şivələrində yer almışdır. Ancaq “Əriştə Aşı” termini xüsusilə Qərbi Azərbaycanın Vedi, Zəngibasar, Dərələyəz mahalı və Naxçıvan bölgələrinə məxsusdur. Bu bölgələrdə hazırlanan əriştə aşının özünəməxsus reseptləri və hazırlanma üsulları mövcuddur. Tarixi mənşəyi ilə bağlı dəqiq yazılı məlumatlar məhduddur, lakin bu yeməyin əsrlər boyu bu bölgələrdə hazırlandığı və yerli mətbəxin ayrılmaz hissəsi olduğu güman edilir. Bu aşının hazırlanma üsulunun nəsillər boyu ötürülməsi və regional xüsusiyyətlərin qorunub saxlanması da tarixi davamlılığına işarədir.
Regional Xüsusiyyətlər: Əriştə aşının hazırlanma üsulu və tərkibi hər bölgədə bir qədər fərqlənə bilər. Məsələn, bəzi bölgələrdə əriştə əlinlə hazırlanır, digərlərində isə maşınla. Ətin növü (mal əti, qoyun əti, toyuq), əlavə olunan tərəvəzlər (soğan, sarımsaq, keşniş, cəfəri), ədviyyatlar və əriştənin qalınlığı regional fərqlərə görə dəyişir. Bu regional variantlar əriştə aşının zəngin gastronomik müxtəlifliyini nümayiş etdirir.