Hortdama
Mənası: Şahbuz bölgəsinin şivəsində "süd ilə doğranmış çörəyin qaynadılmasından hazırlanan xörək" mənasında işlənən bir yemək adıdır. Sözün tərkibindəki "hort-" komponenti, yəqin ki, çörəyin suda yumşalması və ya qaynama prosesindəki şişməsi ilə əlaqədardır. "Dama" isə qədim türk dillərində "yemək", "qida" mənalarında işlənən "dam" kökündən törəmişdir və burada hazırlanan yeməyi bildirir.
Mənbəyi: Hortdama termini Şahbuz bölgəsinə xas olan bir şivə sözüdür və bu bölgənin ənənəvi kulinariya mədəniyyətinin bir parçasıdır. Sözün etimologiyası tam olaraq aydınlaşdırılmasa da, "hort-" komponenti ilə "dam" kökü arasında fonetik və semantik əlaqənin olması ehtimalı yüksəkdir. Tarixi mənbələrdə sözün yazılı qeydlərinə rast gəlinməsə də, sözün Şahbuz dialektindəki istifadəsi, onun uzun müddətdir bu bölgədə hazırlanan və istehlak edilən bir yeməyi ifadə etdiyini göstərir. Bu yeməyin hazırlanma üsulu, əsasən, qıtlıq dövründə, əlverişli ərzaq məhsullarından istifadə edilərək yaranmış ola bilər.
Regiona aidlik: Hortdama termini əsasən Şahbuz rayonunda və ətraf kəndlərdə yayılmışdır. Bu yeməyin hazırlanması və istehlak edilməsi, bölgənin ənənəvi həyat tərzinin və qida mədəniyyətinin bir təzahürüdür.
Əlavə məlumatlar: Gələcək araşdırmalar vasitəsilə "hort-" komponentinin daha dəqiq etimologiyasının müəyyən edilməsi və sözün tarixi inkişafının izlənməsi mümkün ola bilər. Həmçinin, yeməyin hazırlanma üsulunun daha ətraflı təsviri və reseptinin toplanması bu lüğət məqaləsinin daha da zənginləşdirilməsinə imkan verər.