Quymaq
Mənası: Dünyaya yenicə körpə gətirən analar üçün bişirilən xörək növüdür. Quymağın hazırlanması xaşıla bənzəyir, lakin ondan bir qədər bərk hala gətirilir və tərkibinə əlavə olaraq müxtəlif ədviyyatlar və bitkilər əlavə edilir. Doğuşdan sonra anaların bədəninə qüvvət vermək, süd ifrazını artırmaq və bərpa prosesini sürətləndirmək məqsədilə hazırlanır. Qida dəyəri yüksək olan bu yemək, analara əlavə enerji və qida maddələri təmin edir.
Mənbəyi: Quymağın etimologiyası tam dəqiqləşdirilməmişdir. Lakin, sözün kökü "quymaq" felindən gəlməsi ehtimal olunur. "Quymaq" fəaliyyətin davamlılığını, möhkəmliyini bildirir. Bu, yeməyin bərk və qidalı təbiətinə işarə edir. Digər bir ehtimala görə, "quymaq" sözü, körpənin dünyaya gəlməsi ilə əlaqəli bir adət və ya inancla əlaqəli ola bilər. Bu yeməyin Azərbaycanın müxtəlif regionlarında, xüsusilə də kənd ərazilərində ənənəvi olaraq hazırlanması onun uzun tarixə malik olduğunu göstərir. Əlavə tədqiqatlar bu məsələni daha dəqiq aydınlaşdıra bilər.
Regional Xüsusiyyətlər: Quymaq resepti regiondan regiona müxtəliflik göstərə bilər. Hər bir bölgənin özünəməxsus ədviyyat və otlardan istifadə etməsi yeməyə müxtəlif dad və ətir qazandırır. Məsələn, Şirvan bölgəsində hazırlanan quymaqda daha çox keşniş və kəklikotu istifadə olunarkən, Qarabağ regionunda nanə və reyhan daha çox üstünlük təşkil edir.
Tarixi Məlumatlar: Yazılı mənbələrdə quymaq haqqında məlumatlara rast gəlinməsə də, onun nəsillər boyu ana-nənələrimiz tərəfindən hazırlanması və ötürülməsi onun zəngin tarixini və ənənəvi dəyərini göstərir. Bu yeməyin sadəcə qida deyil, həm də mədəni irsimizin bir hissəsi olduğunu vurğulamaq vacibdir.