Laktatsiya (latıncadan lactatio – süd əmələ gəlməsi) insanlarda və məməlilərdə süd vəzilərində südün əmələ gəlməsi, toplanması və ifraz olunması prosesidir. Bu mürəkkəb fizioloji proses, həm ana və bala arasında möhtəşəm bir bioloji əlaqəni, həm də təkamülün heyrətamiz bir nümunəsini təmsil edir.
Laktatsiyanın başlanğıcı hamiləliyin son mərhələlərində, plasentanın ifraz etdiyi hormonların təsiri ilə başlayır. Prolaktin hormonu süd vəzilərində süd istehsalını stimullaşdırır, oksitosin hormonu isə südün ifrazını təmin edir. Doğuşdan sonra, uşağın əməsi süd vəzilərinə təzyiq göstərərək daha çox süd istehsalını təşviq edir. Bu pozitiv geribildirim mexanizmi, tələbat artdıqca süd istehsalının da artacağını təmin edir. Südün tərkibi də ananın pəhrizindən və digər amillərdən asılı olaraq dəyişə bilir, körpənin inkişafı üçün lazımi qida maddələrini optimal miqdarda ehtiva edir.
Laktatsiya prosesi yalnız südün istehsalı ilə məhdudlaşmır. Bu proses, ananın və körpənin sağlamlığına müsbət təsir göstərən bir çox fizioloji dəyişikliklərlə müşayiət olunur. Məsələn, laktogenezi stimullaşdıran hormonlar, ananın uterusunun yığılmasına və qanaxmanın azalmasına kömək edir. Süd, körpə üçün yalnız qida deyil, həm də immunitet sistemini gücləndirən antikorlar və digər faydalı maddələr ehtiva edir.
Laktatsiyanın müddəti, anadan anaya, həmçinin mədəni və sosial amillərdən asılı olaraq dəyişir. Bəzi mədəniyyətlərdə laktasiya dövrü bir neçə il davam edə bilir. Laktatsiya müddətinə və intensivliyinə bir çox amil təsir edir: anaların sağlamlığı, qidalanması, stress səviyyəsi, uşağın əməsi tezliyi və s. Bu prosesin sağlam şəkildə davam etməsi üçün adekvat qidalanma, kafi istirahət və psixoloji dəstək vacibdir.