Pörtdəmə
Mənası: Sulu qovurma. Qazax dialektində və Qarakilsə şivəsində işlənən bu söz, əsasən ət və ya tərəvəzlərin suda bişirilməsini ifadə edir. "Pörtdəmə bişirmişəm" kimi cümlələrdə istifadə olunur və yeməyin sulu və qovrulmuş olduğunu bildirir.
Mənbəyi: Sözün etimologiyası tam aydın deyil, lakin Qazax dialekti və Qarakilsə şivəsində istifadəsinə əsasən, Azərbaycan dilinin regional variantlarından biri olan dialektal bir söz olduğu ehtimal olunur. "Pörtdəmə" sözünün "pörtləmək" fellə əlaqəsi ola bilər. "Pörtləmək" qızdırmaq, qaynatmaq mənalarına gəldiyindən "pörtdəmə" də bu mənalardan yaranmış ola bilər. Daha dəqiq bir etimoloji tədqiqat aparmaq üçün Qazax və Qarakilsə bölgələrinin dialektlərinin daha geniş təhlili tələb olunur. Sözün "Portdama" variantı ilə əlaqədar olaraq, "süddən hazırlanan yemək" mənasında işlənməsi, sözün zaman keçdikcə mənasında dəyişikliyə uğramasını göstərə bilər. Bu, sözün yalnız bir bölgəyə məxsus olmaması və mənasının müxtəlif kontekstlərdə dəyişə biləcəyini göstərir.
Regional Xüsusiyyətlər: Pörtdəmə termini əsasən Qazax dialekti və Qarakilsə şivəsində işlənir və bu bölgələrə xas olan bir yemək hazırlama üsulunu ifadə edir. Digər bölgələrdə bu sözün əvəzinə, "qovurma", "sulu ət", "xəşərtmə" kimi sözlər istifadə oluna bilər.
Tarixi Kontekst: Pörtdəmənin tarixi konteksti, əsasən Qazax və Qarakilsə bölgələrinin kulinariya ənənələri ilə bağlıdır. Bu bölgələrdə bu üsulla bişirilən yeməklərin resepti nəsillər boyu ötürülmüş və zamanla dəyişikliklərə uğramış ola bilər. Daha ətraflı bir tədqiqat bu məsələni daha aydınlaşdıra bilər.