Sarmaçuk
Mənası: Arxaikləşmiş xörək adıdır. Azərbaycan dilinin müasir dialekt və şivələrində rast gəlinmir. Mahmud Kaşğari tərəfindən "bir əriştə növü" kimi izah edilmişdir.
Mənbəyi: Sözün etimologiyası tam aydın deyil, lakin Mahmud Kaşğarinin "Divanü lügati't-türk" əsərindəki tərifi əsasında, türk dillərinin qədim təbəqəsinə aid olduğu güman edilir. Sözün "sarma" (bükülmə, qatlanma) və "çuk" (kiçik, incə) komponentlərindən təşkil olunması ehtimalı da vardır. Bu halda, "sarmaçuk" adı ehtimal ki, xörəyin formasına işarə edirdi – bükülmüş, incə əriştələr.
Regional yayılım: Hazırda Azərbaycan dilinin müasir danışıq dilində istifadə olunmayan arxaik bir sözdür. Mahmud Kaşğarinin əsərinə əsasən, qədim türk dillərində işlənmişdir. Müəyyən bir regiona xas olması barədə dəqiq məlumat yoxdur.
Tarixi: Sözün tarixi ən azı XI əsrə, Mahmud Kaşğarinin yaşadığı dövrə qədər uzanır. Sözün müasir dövrdə istifadə olunmaması onun zaman keçdikcə dilin leksik tərkibindən çıxmasını göstərir. Lakin Mahmud Kaşğarinin əsəri sayəsində bu sözün tarixi məlumdur.