Sıyıx
Mənası: Bu söz "duru xörək" mənasında Qərbi Azərbaycanın Qarakilsə şivəsində işlənir. Əsasən mayalı xəmirin suda bişirilməsi ilə hazırlanan, sıyıq formasında olan bir növ yeməkdir. Yeməyin mayalı olması və bişmə prosesinin xüsusiyyətləri onun sıx, lakin yumşaq toxumasını yaradır.
Mənbəyi: Sözün "sıx" felindən törəmə olduğu ehtimal olunur. "Sıxmaq" felinin mənası sıxmaq, sıxışdırmaq, bərk etməkdir. Bu mənada, "sıxmaq" həmçinin xəmiri yoğurmaq, onu sıx və bir-birinə yapışmış halda bişirmək mənasında da işlənə bilər. Qərbi Azərbaycanın Qarakilsə şivəsindəki istifadəsi bu sözün dialektal bir variant olduğunu göstərir. Fonetik dəyişmələr nəticəsində Türkiyə türkcəsində "cıvık" formasında rast gəlinir. "Cıvık" sözü də mayalı xəmirli və ya irmikdən hazırlanmış duru yeməkləri ifadə edir. Bu etimoloji əlaqə, "sıyıx" sözünün kökü və mənasını daha aydınlaşdırır. Sözün yazılı mənbələrdə qeydə alınması əsasən Qərbi Azərbaycan şivələrinə aid mənbələrdə öz əksini tapır.
Regional Xüsusiyyətlər: "Sıyıx" sözü əsasən Qərbi Azərbaycanın Qarakilsə bölgəsinə məxsus bir termindir və bu bölgənin mətbəx mədəniyyətinin özəl bir hissəsini təşkil edir. Digər bölgələrdə bu yeməyin fərqli adlarla adlandırılması mümkündür. Bu dialektal variantın qorunması və Qərbi Azərbaycan mətbəxinin zənginliyini göstərməsi baxımından əhəmiyyətlidir.
Tarixi: Sözün dəqiq tarixi məlum deyil, lakin "sıxmaq" felinin köhnə türkcə köklərə malik olması nəzərə alındıqda "sıyıx" sözünün də qədim köklərə sahib olduğu ehtimal olunur. Qərbi Azərbaycan şivələrinin qorunması ilə "sıyıx" sözünün də qorunub saxlanılması mümkün olur.