Sıyrix
Mənası: Nisbətən geniş areala malik olan bu şivə sözü müxtəlif dialekt və şivələrdə müxtəlif mənalarda işlənir. Qərbi Azərbaycanın Basarkeçər şivəsində “yağla unun qarışığından hazırlanan, içərisinə ət, göyərti və s. əlavə edilən, qızardılmış yemək” mənasını verir. Digər bölgələrdə isə bu terminin mənası dəyişə bilər. Məsələn, bəzi yerlərdə sıyırıq daha çox “qızardılmış, yağda bişirilmiş un qarışığı” kimi başa düşülür, bəzən isə sadəcə unlu bir xəmir məhsulu olaraq qəbul edilir. Ümumiyyətlə, sıyırıq adətən sadə, tez hazırlanan və əsasən kənd mətbəxinə aid olan bir yemək növünü ifadə edir.
Mənbəyi: Sözün etimologiyası tam aydın deyildir. Lakin, “sıyrımaq” felindən törəmə ola biləcəyi ehtimal edilir. “Sıyrımaq” felinin “qızartmaq”, “qovurmaq”, “ayırmaq” kimi mənaları nəzərə alındıqda, sıyırıq sözünün yaranmasında bu felin rol oynaması mümkündür. Yəni, yağda qızardılmış un qarışığının “sıyrılıb” hazırlanması onun adının əsasında durur. Sözün Qərbi Azərbaycanın Basarkeçər şivəsində geniş yayılmış olması onun tarixi köklərinin həmin bölgə ilə bağlı olduğunu göstərir. Daha ətraflı tədqiqatlar sözün etimologiyasını daha dəqiq müəyyən etməyə kömək edə bilər. Şivə xüsusiyyətlərini əks etdirən bu sözün standart Azərbaycan dilində geniş yayılmaması da diqqət çəkəndir.
Regiona aidlik: Əsasən Qərbi Azərbaycanın Basarkeçər və ətraf bölgələrdə geniş istifadə olunur. Digər regionlarda isə daha az məlumdur və ya fərqli mənalarda işlənə bilər.
Tarixi məlumatlar: Sözün konkret tarixi və necə yaranması ilə bağlı yazılı mənbələr mövcud deyildir. Lakin, sadəliyi və hazırlanma üsulunun asanlığı nəzərə alınaraq, sıyırıq reseptinin nəsillər boyu ötürülərək yaşadığı ehtimal edilə bilər.