Somu
Mənası: Ən qara çörək növünün adıdır. Azərbaycan dilinin müxtəlif dialekt və şivələrində bu sözün omonimliyi müşahidə olunur. İrəvan şivəsində "ən qara çörək" mənasında işlənir. Somunun qara rəngi, unun tam buğda unundan hazırlanması və ya xüsusi bişirmə üsulundan irəli gəlir. Bu, çörəyin daha sıx və qida dəyəri baxımından daha zəngin olduğunu göstərir. Adətən, digər çörək növlərinə nisbətən daha sərt və quru olur.
Mənbəyi: Sözün etimologiyası tam dəqiqləşdirilməmişdir. Lakin, "som" kökünün qaranlıq, qatı, sıx mənalarını ifadə etməsi ehtimal olunur. Bu halda "somu" sözü "qaranlıq çörək" mənasında izah oluna bilər. Sözün İrəvan şivəsindəki işlənməsi onun tarixi olaraq İrəvan bölgəsində yayılmış bir çörək növünə aid olduğunu göstərir. Daha ətraflı araşdırmalar sözün mənşəyinin daha dəqiq müəyyən edilməsinə imkan verəcəkdir. Tarixi mənbələrdə bu adı daşıyan çörək növünə dair konkret məlumatlar məhduddur, buna görə də əlavə tədqiqatlar tələb olunur.
Regional Yayılması: Somu çörəyi əsasən İrəvan bölgəsində və bu bölgədən köçmüş əhalinin yaşadığı yerlərdə tanınır. Digər bölgələrdə bu adla rastlaşmaq nadirdir, lakin oxşar xüsusiyyətlərə malik, qara rəngli çörək növləri ola bilər. Bu çörəyin hazırlanması üçün istifadə olunan üsul və un növü də bölgədən asılı olaraq fərqlənə bilər.