izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Antaqonist (yun. ἀνταγωνιστής - antagonistes - rəqib, əleyhdar) termini, əsasən iki varlıq, qüvvə və ya ideya arasında mövcud olan qarşılıqlı, kəskin və həll olunmaz ziddiyyəti ifadə edir. Bu ziddiyyət sadə bir mübahisədən fərqli olaraq, mahiyyət etibarilə hər iki tərəfin tam əks mövqelərdə dayanmasını, bir-birini qarşılıqlı olaraq inkar etməsini və ya məhv etməyə çalışmasını nəzərdə tutur.

Antaqonist anlayışı müxtəlif sahələrdə, xüsusilə də ədəbiyyat, fəlsəfə, sosiologiya və siyasi elmlərdə geniş tətbiq olunur. Ədəbi əsərlərdə əsas qəhrəmanın əsas düşməni olan antagonisti təsvir etmək üçün istifadə olunur. Bu düşmənlik bəzən açıq və birbaşa, bəzən isə gizli və mürəkkəb ola bilər. Antaqonist, əsas qəhrəmanın inkişafı və hekayənin gedişatı üçün vacib rol oynayır.

Fəlsəfədə isə antaqonist anlayışı tez-tez qarşıdurma və ziddiyyətli ideyalar arasındakı mübarizəni ifadə edir. Məsələn, Hegelin dialektikasında tezislə antitezis arasında olan mübarizə, yeni bir sintezin meydana gəlməsinə səbəb olan antaqonist qüvvələrin nümunəsidir. Bu baxımdan antaqonizm, dəyişiklik və inkişaf üçün hərəkətverici qüvvə kimi qəbul edilə bilər.

Sosiologiya və siyasi elmlərdə antaqonist anlayışı, əsasən müxtəlif sosial qruplar və ya siniflər arasındakı qarşıdurmanı, məsələn, sinfi mübarizəni ifadə etmək üçün istifadə olunur. Antaqonist siniflər bir-birinin mənafelərinə zidd olan və bu ziddiyyətin həllini yalnız bir tərəfin digərini məğlub etməsində görən qruplardır. Antaqonist və qeyri-antaqonist ziddiyyətlər arasındakı fərq də bu mənada vacibdir: qeyri-antaqonist ziddiyyətlər müzakirə və razılaşma yolu ilə həll edilə bilərkən, antaqonist ziddiyyətlər daha kəskin və həll olunmaz xarakter daşıyır.

Beləliklə, antaqonist termini, sadəcə "bir-biri ilə barışmaz düşmən olan" mənasından daha geniş bir məzmuna malikdir. O, müxtəlif sahələrdə qarşıdurma, ziddiyyət və mübarizəni ifadə etmək üçün istifadə olunan, çoxcəhətli və mürəkkəb bir anlayışdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz