Ar (ər.): Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında "ar" sözü sadəcə "həya" və ya "utanma" mənasından daha çox dərin və çoxşaxəli bir mənaya malikdir. Qədim Türk dillərindən miras qalmış bu söz, fərdin özünə, öz mövqeyinə, şərəfinə, ləyaqətinə, namusuna olan dərin hörmətini, qoruyub saxlamaq istəyini, həm də ətrafındakılara qarşı məsuliyyət hissini ifadə edir. Bu mənada "ar" sadəcə bir duyğu deyil, həm də davranış kodeksini, həyat tərzinin əsasını təşkil edən bir dəyər sistemidir.
Lüğətlərdə qeyd olunan "həya, abır, utanma, namus, qeyrət, izzəti-nəfs, mənlik" mənaları "ar"ın müxtəlif tərəflərini əks etdirir. Utanma və həya, onun xarici təzahürlərindən biridirsə, namus və qeyrət onun daha daxili, əxlaqi tərəfini göstərir. "İzzəti-nəfs" özünə hörmət, özünə qiymət vermək, "mənlik" isə fərdin özünün şüurlu olaraq qorumağa çalışdığı daxili dünyası və prinsipləri deməkdir. Beləliklə, "ar" anlayışı fərdin özünə və cəmiyyətə qarşı məsuliyyət hissinin, daxili nizamının və əxlaqi saflığının təzahürüdür.
"Bu adamda heç ar deyən şey yoxdur" ifadəsi isə bu dəyərlərdən məhrum olan, əxlaqsız, namussuz, özünə və ətrafındakılara hörmət etməyən bir insanı təsvir edir. Bu ifadədə "ar"ın yoxluğu, insanın mənəvi tənəzzülünü, daxili boşluğunu, şəxsiyyətinin dağılmasını ifadə edir. Yəni sadəcə utanmamaq deyil, həyatda rəhbər tutduğu prinsiplərin, əxlaqi normaların olmamasını göstərir.
Qədim türk mifologiyasında və ədəbiyyatında "ar" dərin simvolik mənaya malikdir. O, çox vaxt şərəf, ləyaqət, qeyrət ilə yanaşı qəhrəmanlıq, cəsarət kimi xüsusiyyətlərlə də əlaqələndirilir. Beləliklə, "ar" sözü sadəcə bir lüğət anlayışı deyil, Azərbaycan mədəniyyətinin, mənəvi dəyərlərinin ayrılmaz bir hissəsidir.