izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Mənlik sözü Azərbaycan dilində geniş və çoxqatlı bir mənaya malikdir. Lüğətlərdə sadəcə "bir şəxsin öz varlığı, öz halı" kimi izah edilməsi onun bütün imkanlarını əhatə etmir. Əslində, "mənlik" fəlsəfi, psixoloji və sosial aspektləri özündə birləşdirən mürəkkəb bir anlayışdır.

Birinci və ən əsas mənası, həqiqətən də, fərdi varlıq şüurudur. Füzuli misalında olduğu kimi, şəxsin özünü dərk etməsi, özünün mövcudluğunun fərqinə varması, özünü başqalarından fərqləndirməsi mənasını verir. Bu, ontoloji bir məsələdir - "mən kiməm?", "mənim varlığımın mənası nədir?" suallarına cavab axtarmaq kimi. Bu mənada "mənlik" özünə inam, özünə hörmət, özünü tanıma ilə sıx bağlıdır.

İkinci bir mənası isə şəxsiyyətin özünəməxsusluğudur. Hər bir insanın özünəməxsus xüsusiyyətləri, xarakteri, duyğu və düşüncələri vardır. "Mənlik" bu unikallığı, fərdiliyi, başqalarından fərqləndirən xüsusiyyətləri ifadə edir. Bu mənada "mənlik" öz ifadəsini tapmaq, öz potensialını reallaşdırmaq istəyi ilə əlaqədardır.

Üçüncü bir məna səviyyəsi isə özünə olan münasibətdir. "Mənlik" özünü sevmək, özünü qəbul etmək və ya özünü rədd etmək kimi münasibətləri əks etdirə bilər. Bu mənada "mənlik" özünə inam, özünə hörmət, özünə qarşı məsuliyyət kimi anlayışlarla sıx bağlıdır. Psixoanalitik baxımdan "mənlik"in inkişafı, uşaqlıq dövründən başlayaraq, özünə olan münasibətin formalaşması ilə əlaqədardır.

Sözün etimologiyasına gəldikdə, "mən" şəxs əvəzliyindən törəmişdir və "öz" şəxs əvəzliyi ilə birlikdə işləndikdə "öz mənlik" və ya "özünəməxsus mənlik" mənasını daha da gücləndirir. Müxtəlif kontekstlərdə istifadəsinə nümunələr: "Onun mənliyi çox güclüdür" (özünə inamı yüksəkdir), "Mənliyinə qənimət gəldi" (özünə hörməti sarsıldı), "Mənliyi qorumaq vacibdir" (şəxsiyyətini qorumaq vacibdir).

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz