Mənası: Müxtəlif şifahi variantları olan əsas mətn. Başqa sözlə, protomətn ədəbi əsərin, mətnin və ya hekayənin ilk, ilkin versiyasıdır, sonrakı redaktələrdən və dəyişikliklərdən əvvəlki halını əks etdirir. Bu mətn daha sonra müxtəlif yollarla (məsələn, redaktorlar, tərcüməçilər və ya oxucular tərəfindən) dəyişdirilə, əlavələr və çıxarmalar edilə bilər. Protomətn, əsərin son versiyasından fərqli olaraq, yaradıcının ilkin ideyalarını və yaradıcılıq prosesinin təbiətini daha aydın göstərir.
Mənbəyi: Söz "proto" (yunanca πρώτο- - "birinci", "əvvəlki") və "mətn" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Termin elmi redaktə və filologiya sahələrində geniş istifadə olunur.
Sinonimləri: İlkin mətn, əsas mətn, orijinal mətn, ilk variant
Antonomləri: Final mətn, son versiya
Misal cümlələr:
- Müəllifin protomətninə əsasən romanın son versiyası hazırlanmışdır.
- Tədqiqatçılar protomətnin müxtəlif variantlarını müqayisə edərək əsərin yaranma tarixini müəyyən etməyə çalışırlar.