izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Aşüftəlik sözü Azərbaycan dilində əsasən duyğu və düşüncələrin qarışıqlığını, nizamsızlığını, pərişanlığını ifadə edir. Sadəcə "əhvalın pozğunluğu" deyə tərif etmək onun zəngin mənasını tam əks etdirmir. Aşüftəlik, daxili bir qarışıqlıq, nizam-intizamın pozulmasıdır; düşüncələrin, hisslərin, hətta hərəkətlərin bir-birinə qarışması və nəticədə qeyri-müəyyənlik, narahatlıq və ya hətta çaşqınlıq hissinin yaranmasıdır.

Bu, sadəcə əhval-ruhiyyənin pis olması deyil, daha dərin bir daxili çaxnaşmadır. Aşüftəlik, əsəbilik və ya qəzəbdən fərqli olaraq, daha çox qarışıqlıq və istiqamətsizliyi əks etdirir. Düşüncələr bir-birini izləmir, hisslər qarışıqdır və insan özünü itirmiş, yolunu tapmamış kimi hiss edir. Bu vəziyyət müvəqqəti ola bilər, amma eyni zamanda uzun müddət davam edən bir psixoloji vəziyyətin də əlaməti ola bilər.

Ədəbiyyatda aşüftəlik tez-tez metaforik olaraq istifadə olunur. Məsələn, "aşüftə bağ", "aşüftə saçlar" ifadələrində nizamsızlıq, qarışıqlıq və ya hətta gözəl bir qarışıqlıq mənası əks olunur. Bu isə sözün sadəcə mənfi mənada deyil, bəzən estetik bir yük daşıdığını göstərir. Misal olaraq verilən şeir misrasında da "aşüftəlik" sözü düşüncələrin qarışıqlığını, pərişanlığı və sevgi ilə bağlı düşüncələrin qarışıqlığını ifadə edir.

Yekun olaraq, aşüftəlik, insanın daxili dünyasında baş verən bir qarışıqlıq, bir nizamsızlıq halını təsvir edən zəngin mənalı bir sözdür. Bu, sadəcə əhvalın pozğunluğundan daha çox, düşüncə və hisslərin qarışıq və nizamsız bir halını ifadə edir və həm mənfi, həm də bədii mənada istifadə oluna bilir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz