Atəş (fars. آتش) sözü Azərbaycan dilində od mənasını verir. Lakin sadəcə "od" demək qədər məhdud bir məna ilə kifayətlənmir. Atəş, insanlıq tarixinin ən qədim və ən əhəmiyyətli kəşflərindən birini, nəzarət edilən odun istifadəsini təmsil edir. Bu kəşf insanın təkamülündə dönəm təşkil edərək, ona həm qida hazırlamaq, həm də özünü soyuqdan qorumaq imkanı vermişdir.
Atəşin mənası, fiziki bir hadisə olan yanmanın özü ilə yanaşı, simvolik və metaforik mənaları da əhatə edir. Misal üçün, atəş, güc, qüdrət, ehtiras, qəzəb, təhlükə və hətta ilahi qüvvə kimi müxtəlif obrazlı ifadələrdə istifadə olunur. "Qəlbində atəş var" deyəndə insanın ehtiraslı və həyəcanlı olduğunu ifadə edirik. "Atəş saçmaq" ifadəsi isə qəzəbin və hiddətin şiddətini vurğulayır. Bu cür metaforik istifadələr atəşin yalnız fiziki olaraq deyil, həm də emosional və mənəvi dünyamızda əhəmiyyətli yer tutduğunu göstərir.
Ədəbiyyatda atəş, müxtəlif mənaları ilə tez-tez rast gəlinən bir obrazdır. O, həm məhvin, həm də yenidən doğuşun, həm təhlükənin, həm də istilik və işığın rəmzidir. Atəşin rəngi, şiddəti, hərəkəti, səsi – bütün bunlar əsərlərə emosional rəng qatır və oxucuya müəyyən duyğular aşılayır. "Atəşin təqazası yandırmaqdır" ifadəsi isə atəşin təbiətinin və onun insan həyatındakı ikiüzlü təsirini göstərir: o, həm faydalı, həm də təhlükəli ola bilər.
Qədim inanclar və mifologiyalarda atəş müqəddəs sayılırdı və tez-tez tanrıların və ya ilahi qüvvələrin təcəssümü kimi qəbul edilirdi. Bu gün də atəş, şamlar, tonqallar vasitəsilə müxtəlif mərasimlərdə və bayramlarda istifadə olunaraq, özünün simvolik əhəmiyyətini qoruyub saxlayır.