Avara [fars.] – İctimai həyatın təbii axarından kənarda qalmış, müəyyən məşğuliyyəti, daimi məskəni və həyat tərzini təyin edən bir işlə məşğul olmayan, gəzməyə, boş vaxt keçirməyə həsr olunmuş şəxs. Avaranın həyat tərzi, adətən, müəyyən bir məqsəd və ya plan olmadan, gününü gününə yaşaması ilə xarakterizə olunur. Bu, bəzən işsizlikdən, bəzən isə həyatdan məmnun olmamazlıqdan, özünüifadə etmək istəyindən qaynaqlana bilər.
Avara olmaq, müasir cəmiyyətdə həm sosial, həm də psixoloji baxımdan mürəkkəb bir fenomendir. İşsizlik və yoxsulluq kimi sosial problemlərlə sıx bağlı olduğu kimi, fərdin özünəməxsusluğu, müstəqillik ehtiyacı və ənənəvi həyat tərzinə qarşı üsyan kimi fərdi səbəblərlə də əlaqələndirilə bilər. Bir çox hallarda, "avara" sözü məhəl qoymayan, sosial normalara əməl etməyən, başqalarının düşüncəsindən asılı olmayan azad ruhlu bir şəxsiyyəti də ifadə edə bilər. Bu anlamda, "avara" sözü müsbət konnotasiyalara malik ola bilər, lakin daha çox mənfi mənada işlədilir.
Tarixən, avaralar müxtəlif sosial qrupların, o cümlədən səyyah dərvişlərin, sənətkarların və ya sadəcə olaraq öz həyatını öz qaydalarına uyğun qurmağı üstün tutan insanların tərkib hissəsi olublar. Müasir ədəbiyyatda və incəsənətdə də avaralar obrazı geniş yer almış, onların həyat tərzi və psixologiyası araşdırılmışdır. Misal üçün, "Burası xırda alverçilərin və bazar avaralarının dolandığı yer idi" cümləsi, avaranın həm də sosial mühitin bir elementi olduğunu, bazar kimi çoxlu insanın toplandığı yerlərdə daha çox rast gəlindiyini göstərir.
Beləliklə, "avara" sözünün mənası sadəcə "işsiz-gücsüz adam"dan daha geniş olub, sosial və fərdi kontekstlərdən asılı olaraq müxtəlif mənalar kəsb edə bilər. Onun obrazı, ədəbiyyatda və gündəlik həyatda, həm müsbət, həm də mənfi konnotasiyalar daşıya bilər.