Üsyankar sözü ərəb dilindən olan "üsyan" və farsca "-kar" şəkilçisindən əmələ gəlmişdir. "Üsyan" sözü "qalxma, etiraz, itaətsizlik, tabe olmamaq, hökumətə qarşı çıxma" mənalarını ifadə edir. "-kar" şəkilçisi isə "edən", "işləyən", "olan" mənalarını bildirir. Beləliklə, "üsyankar" sözünün tam mənası "üsyan edən", "etiraz edən", "itaətsiz olan", "hökumətə qarşı çıxan" şəxs deməkdir. Sözün leksik mənası kontekstə görə dəyişə bilər, lakin əsasında üsyan, itaətsizlik və qarşıdurma anlayışları yatır.
Üsyankar sözü müxtəlif kontekstlərdə fərqli çalarlar əldə edə bilər. Məsələn, "Siyasi üsyankarlar hökuməti devirmək üçün plan qururdular" cümləsində üsyankarlar siyasi sistemə qarşı açıq etiraz edən və onu dəyişdirməyə çalışan insanlardır. Digər bir nümunə: "O, həmişə üsyankar ruhlu biri olub" cümləsində isə üsyankarlıq daha çox şəxsin müstəqil və qərarlı xarakterini, qəbul edilmiş normalara tabe olmaq istəməməsini ifadə edir. Bu halda üsyankarlıq, mütləq siyasi bir hərəkət deyil, daha çox fərdi bir xüsusiyyət kimi təsvir olunur.
Verilən misalda, "Biz ... üsyankarları taparıq" cümləsində "üsyankarlar" sözü açıq şəkildə üsyan edən, qanunsuz əməllər törədən və hökumətə qarşı çıxan bir qrup insanı ifadə edir. Kontekstdən asılı olaraq "üsyankar" sözü həm müsbət, həm də mənfi anlamda işlədilə bilər. Məsələn, ədalətsizliyə qarşı üsyan edən insanları müsbət qəhrəman kimi təsvir etmək olar, lakin qanunsuz üsullarla üsyan edənlər mənfi qəhrəmanlar olaraq qəbul edilir.