Avazlanma, bir sözün, cümlənin və ya daha uzun bir mətnin ifadə edildiyi zaman səsinin tonunda, yüksəkliyində və ritmindəki dəyişiklikləri əhatə edən bir dilşünaslıq terminidir. Sadəcə səsin çıxarılma üsulunu deyil, həm də onun ifadə etdiyi duyğu və mənanı da özündə əks etdirir.
Avazlanma, nitqin musiqililiyini yaradan əsas elementlərdən biridir. Sözlərin eyni şəkildə tələffüz olunmasına baxmayaraq, fərqli avazlanma ilə tamamilə fərqli mənalar ifadə oluna bilər. Məsələn, bir sual soruşarkən səsin tonu yüksəlir, əmr verərkən isə aşağı düşür. Hətta eyni cümlənin fərqli avazlanma ilə deyilməsi, onun mənasını köklü şəkildə dəyişə bilər; məsələn, bir cümlənin zarafatla, qəzəblə və ya ciddi şəkildə deyilməsi.
Avazlanmanın tədqiqi, linqvistikanın intonasiya adlı sahəsinin əsas predmetini təşkil edir. Bu sahədə müxtəlif dillərdə avazlanmanın xüsusiyyətləri, onun strukturu və nitqin digər elementləri ilə qarşılıqlı əlaqələri araşdırılır. Avazlanmanın incəliklərinin dərk edilməsi, xüsusilə ədəbiyyatda, teatrda, ictimai çıxışlarda və hətta gündəlik ünsiyyətdə daha effektli ünsiyyət qurmaq üçün çox əhəmiyyətlidir.
Avazlanma sadəcə səsin yüksəlib-enməsindən ibarət deyil. Səsin sürəti, uzunluğu, gücü və pauzalar da avazlanmaya təsir edən amillərdir. Bu elementlərin birgə təsiri, nitqin intonasiya konturunu yaradır və məlumatın daha dəqiq və aydın çatdırılmasını təmin edir. Müxtəlif mədəniyyətlərdə avazlanmanın xüsusiyyətlərinin fərqli olması da maraqlı bir mövzudur.
Nəticə olaraq, avazlanma nitqin əhəmiyyətli bir komponentidir ki, mənanın tam və düzgün çatdırılmasında, duyğuların ifadəsində və ünsiyyətin effektliliyində mühüm rol oynayır. Onun incəliklərinin dərindən öyrənilməsi, həm dilin anlaşılanlığını, həm də ünsiyyətin keyfiyyətini yüksəldir.