Avtomatizm (yun. αὐτόματος - avtomatos - öz-özünə hərəkət edən) bir sıra hərəkətlərin və ya proseslərin öz-özünə, xarici təsirlərə və ya şüurlu idarəetməyə ehtiyac olmadan icra edilməsidir. Bu, bioloji sistemlərdən tutmuş mürəkkəb maşınlara qədər müxtəlif sahələrdə özünü göstərən geniş bir anlayışdır.
Biologiyada avtomatizm, orqanizmin əsas həyat funksiyalarının – məsələn, ürək döyüntüləri, tənəffüs və həzm prosesləri kimi – beyin və ya şüurlu iradənin bilavasitə iştirakı olmadan, reflekslər vasitəsilə avtomatik şəkildə həyata keçirilməsini ifadə edir. Bu proseslər özünütənzimləmə qabiliyyətinə malikdir və daxili mexanizmlər tərəfindən tənzimlənir.
Texnikada avtomatizm, maşın və mexanizmlərin öz-özünü idarəetmə qabiliyyəti ilə xarakterizə olunur. Avtomatik sistemlər proqramlaşdırılmış əmrlərə və ya sensorlardan alınan məlumata əsasən müstəqil olaraq işləyir və müəyyən funksiyaları yerinə yetirir. Bu, istehsal proseslərinin sürətləndirilməsindən tutmuş kosmik gəmilərin idarə olunmasına qədər müxtəlif sahələrdə geniş tətbiq olunur. Müasir avtomatikləşdirilmiş sistemlərdə süni intellektin rolu getdikcə daha da artmaqdadır.
Psixologiyada isə avtomatizm, adətən, uzun müddət təkrarlanan hərəkətlərin şüurun minimal iştirakı ilə, hətta şüurdan kənar şəkildə yerinə yetirilməsini bildirir. Məsələn, sürüşmə, velosiped sürmə kimi vərdişlər vaxt keçdikcə avtomatik hala gəlir və bu zaman beyin digər tapşırıqlara daha çox diqqət ayıra bilir. Lakin bu, həmin hərəkətlərin beyin tərəfindən tamamilə idarə olunmadığı anlamına gəlmir, sadəcə olaraq şüurlu nəzarət minimal səviyyədədir.
Beləliklə, avtomatizm anlayışı bioloji, texniki və psixoloji prosesləri əhatə edən çoxşaxəli bir termindir və hər bir sahədə özünəməxsus xüsusiyyətləri ilə fərqlənir. Ancaq ümumi mənada, avtomatizm öz-özünə tənzimlənmə və xarici müdaxiləyə minimal ehtiyacı ifadə edir.