Ayaqdaşı sözü, əsasən Azərbaycanın ənənəvi hamamlarında istifadə olunan bir əşyanı ifadə edir. Lüğətlərdə "dabandaşı" kimi izah olunsa da, bu tərif tam mənzərəni əks etdirmir. Çünki ayaqdaşı sadəcə bir daş parçası deyil, daha çox hamamdakı ritualların bir parçası olaraq, xüsusi bir məna daşıyan əşyadır.
Hamam mədəniyyətində ayaqdaşının əsas funksiyası, hamamdan sonra ayaqların təmizlənməsi və qurudulması üçün istifadə edilməsidir. Yumşaq və hamar səthi sayəsində ayaqları zədələmədən, suyun qalıqlarını təmizləməyə kömək edir. Lakin, bu sadəcə praktik tərəfidir. Ayaqdaşının daha əhəmiyyətli tərəfi onun simvolik yüküdür.
Verilən nümunədə qeyd edildiyi kimi, hamamların qabağında kiçik qablarda rüşvət, xına, yumurta kimi əşyalarla birlikdə ayaqdaşı da yer alırdı. Bu da göstərir ki, ayaqdaşı yalnız gigiyenik bir əşya deyil, həm də müəyyən bir məkan və ənənənin tərkib hissəsi kimi dəyərlidir. Bəlkə də, ayaqdaşının yerləşdirilməsi, hamamın müqəddəsliyini, təmizliyini və ritualların vacibliyini simvolizə edirdi.
Beləliklə, "ayaqdaşı" sözünün mənası, sadəcə "dabandaşı" ilə məhdudlaşmır. Bu söz, Azərbaycan hamamlarının zəngin mədəniyyətinin və sosial həyatının ayrılmaz bir parçası olan, praktik funksiyasından əlavə, simvolik məna daşıyan bir əşyanı ifadə edir. Onun daha geniş tərifi, hamamların sosial və mədəni kontekstini də nəzərə almaqla verilməlidir.